Биыл 15 тамызында американдық Hindenburg Research инвестициялы-зерттеу фирмасы Freedom Finance туралы «Freedom Holding Corp.: санкциялардан ашық жалтару, жалған кіріс белгілері және аралас клиенттік қорларға тәуекелді ставкалар» деп аталатын әшкерелеу есебін жариялады, деп хабарлайды newsroom.kz.
Finprom.kz тобы жеке талдау жүргізіп, «Фридом Финанс» АҚ компаниялар тобының қалай жұмыс істейтінін және қандай заңдарды бұзатынын анықтады. «Фридом Финанс» АҚ компаниялар тобына мыналар кіреді:
• «Фридом Финанс Қазақстан банкі» АҚ;
• «„Freedom Finance Life“ өмірді сақтандыру компаниясы» АҚ;
• «„Freedom Finance Insurance“ сақтандыру компаниясы» АҚ».
Компаниялардың қызметін талдай келе, біз биыл ҚР Қаржы нарығын реттеу және даму агенттігінің (ҚНРДА) Freedom Finance және топтың жоғарыда аталған барлық еншілес ұйымдарына қатысты қадағалау санкциялары мен басқа да ықпал ету шараларын қолданғанын анықтадық.
Мысалы, 2023 жылдың 7 ақпанында реттеуші «Фридом Финанс» АҚ-ға 3,45 млн теңге айыппұл салды. Айыппұл салуға «Бағалы қағаздар нарығына манипуляция жасау мақсатында мәмілелерге әкеп соққан әкімшілік құқық бұзушылық» деген өте жағымсыз бап себеп болды. Бір қызығы, компанияның барлық еншілес компаниялары осы бап бойынша жауапқа тартылды.
Осылайша, биыл бағалы қағаздар нарығына манипуляция жасау мақсатында мәмілелер жасағаны үшін «Фридом Финанс Қазақстан банкі» АҚ үш рет жауапкершілікке тартылып, айыппұл салынды: 25 тамызда — 10,4 млн теңге, 14 сәуірде — 5,2 млн теңге, 7 ақпанда — 1,7 млн теңге.
Сонымен қатар, «„Freedom Finance Life“ өмірді сақтандыру компаниясы» АҚ бағалы қағаздар нарығына манипуляция жасау мақсатында мәмілелер жасағаны үшін 2023 жылы екі рет: 1,7 млн теңге және 12,1 млн теңге айыппұл арқалады. «„Freedom Finance Insurance“ сақтандыру компаниясы» АҚ» өз кезегінде бір рет жауапкершілікке тартылып, 5,2 млн теңге айыппұлға ілікті.
Осылайша, Freedom Finance бас компаниясы мен оның еншілес компанияларына бағалы қағаздар нарығындағы манипуляциясы үшін биыл ғана 40 млн теңгеге жуық айыппұл салынды, бұл жақсы емес. Ескерту: біз тек жылдың бір бөлігін ғана айтып отырмыз, ал болашақта жағдайдың қалай дамитыны белгісіз; бәлкім, топ жасаған құқық бұзушылықтардың саны арта түсер.
Айта кету керек, жоғарыда аталған бұзушылықтардан басқа, топтың еншілес компанияларына ҚНРДА басқа да реттеу шаралары қолданылды. Мәселен, биыл «Фридом Финанс Қазақстан банкі» АҚ-ға қатысты санкциялар мен басқа да әкімшілік жазаларды қоса алғанда, жеті қадағалау шаралары қолданылды.
Жоғарыда айтылғандардың барлығы, сондай-ақ басқа да жағымсыз факторлар компанияның беделіне теріс әсер етеді. Осылайша, S&P Global Ratings халықаралық рейтингтік агенттігі биыл 24 тамызда Freedom Holding Corp. және оның ешшілес компанияларының рейтингін CreditWatch тізімінде корпоративтік басқарудағы және тәуекелдерді басқарудағы ықтимал кемшіліктерге байланысты негативті күтумен орналастырды.
Төмендегі рейтингтер CreditWatch тізіміне теріс күтумен орналастырылды:
• Freedom Holding Corp. (Freedom) ұзақ мерзімді несиелік рейтингі «В−» деңгейінде;
• «Фридом Финанс» АҚ, Freedom Finance Europe Ltd., Freedom Finance Global PLC және «Фридом Финанс Қазақстан банкі» АҚ эмитенттерінің ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді кредиттік рейтингтері «В/В» деңгейінде;
• «Фридом Финанс» АҚ және «Фридом Финанс Қазақстан банкі» АҚ ұлттық (Қазақстан) деңгейдегі рейтингі «kzBB+».
Бұл шешімге басқалармен қатар Hindenburg Research баяндамасының жариялануы себеп болды. Жалпы, S&P Global Ratings бұл ақпаратты жариялау Freedom беделіне кері әсерін тигізуі мүмкін екенін, нарыққа қатысушылардың компанияға деген сенімін төмендетіп, реттеуші шараларға алып келуі мүмкін екенін атап өтеді. «Егер біз заңдық және комплаенс тәуекелдерінің айтарлықтай өсуін байқасақ немесе жағымсыз нарықтық көңіл-күй топтың бизнесіне теріс әсер етсе, біз рейтингтерді төмендетеміз», — дейді сарапшылар.