Бүгінгі Қазақстан және әлемдегі жаңалықтар | Newsroom.kz RU search

Қазақ комиксінің тарихы: Ілияс пен Жүсіпбектен басталған жол

Қазақ әдебиетінің тарихында балаларға арналған алғашқы шығармалар мен суретті кітапшалар (бүгінгіше айтсақ – комикс форматындағы кітаптар) 1929 жылдан бастап жарық көре бастады. Баланың ойлау жүйесі мен психологиясын ескеріп, оларға бейімдеп жазу ісіне алғаш болып Ілияс Жансүгірұлы мен Жүсіпбек Аймауытұлы сынды қаламгерлер белсене кірісті.

Қазақ комиксінің тарихы: Ілияс пен Жүсіпбектен басталған жол
Фото: ЖИ. (Фттолар: Alash.kz сайтынан алынды)

1929 жылдан бастап жарық көрген алғашқы суретті кітапшалар:

Ілияс Жансүгірұлы – «Балаларға тарту», «Балаларға базарлық», «Малта», «Шәукеннің шәркейі», «Жұмбақ», «Одақ» атты бірнеше көрнекі кітаптарын ұсынды. Бұл еңбектерде еңбек ету, төзімділік, табиғатты сүю сынды құндылықтар насихатталады.

Жүсіпбек Аймауытұлы – «Жаман тымақ», «Шал мен кемпір», «Көк өгіз», «Үш қыз» секілді ертегілерді суретті кітапша ретінде әзірледі. Бұл шығармаларда әлеуметтік әділет, ынтымақ, бай мен кедейдің арақатынасы сынды күрделі мәселелер қарапайым тілмен бейнеленген.

Кітаптар туралы қысқаша сипаттама:

«Шәукеннің шәркейі» – 1929 жылы Қазақстан баспасынан жарық көрген. Ауыл баласы Шәукеннің күнделікті өмірі арқылы балаларды мал күтуге, еңбекқорлық пен төзімділікке баулиды.

 «Көк өгіз» – Қазбас баспасынан 1929 жылы шыққан. Бұл ертегіде көк өгіз бейнесі арқылы бірлік пен татулықты дәріптеп, дүниеқоңыздықтың зияны сынға алынады.

 «Жаман тымақ» – Сол жылы Қазбас баспасынан шыққан бұл туынды кедей халықтың ауыр тұрмысын, әлеуметтік теңсіздікті және билік пен байлардың қатыгездігін өткір бейнелейді. Тымақ – кедейдің ар-намысы, соңғы үміті ретінде беріледі.


«Балаларға базарлық» – Балаларға төрт түлік пен табиғат әлемін таныстыруға арналған. Бұл еңбек танымдық бағытта жазылған, балалардың табиғатқа деген қызығушылығын оятуды көздейді.

Таралымы мен тарихи орны:

Бұл туындылар 1929 жылы алғаш рет жарық көргенде-ақ кең таралыммен басылып шықты: «Шіркей» – 5000 дана, «Көк өгіз» – 4000 дана, «Балаларға базарлық» – 5000 дана. Олар сол кездің өзінде қазақ әдеби ортасында жоғары бағаланып, балаларға арналған әдебиеттің негізін қалады.

Қорытынды:

І.Жансүгірұлы мен Ж.Аймауытұлы – қазақ балалар әдебиетінің алғашқы іргетасын қалаған тұлғалар. Олар сәбилерге арналған сөз өнерін алғаш рет қазақы рухта қалыптастырып, бала тіліне бейімдеп жазудың үлгісін көрсетті.

E-history деректеріне сүйеніп жазылды

Мобилді қосымшаны жүктеп алыңыз

NewsRoom.kz қосымшасын жүктеп, жаңалықтардан хабардар болыңыз

Орнату