Ислам тұрғысынан, еврейлер — көптеген пайғамбарларға, Тәурат сияқты кітапқа ие болған қауым. Алайда олар Алланың бұйрығынан талай мәрте ауытқыды. Олардың тарихын білу — исламның әмбебап жолын терең түсінуге мүмкіндік береді.

Бану Исраил тарихының негізгі кезеңдері

1. Ибраһимнен (ғ.с.) Мысырға дейінгі жол

Ислам сенімінде, Бану Исраилдің тарихы Ибраһим пайғамбардан басталады. Оның Исхақ атты ұлынан Жақып (Яқұб) пайғамбар дүниеге келіп, одан 12 ұл тарады. Олардан он екі ру қалыптасып, кейін Мысырға қоныс аударды. Бұл көшу Юсуф пайғамбардың (ғ.с.) мысырлық билеушінің кеңесшісіне айналған кезімен байланысты.

2. Мысырдағы құлдық және Мұса (ғ.с.) пайғамбардың келуі

Кейінгі кезеңде, гиксостар құлатылған соң, перғауындар еврейлерді езгіге салды. Осы уақытта Алла Мұса пайғамбарды жіберіп, оларды азат етуге бұйырды. Қызыл теңіздің бөлінуі, перғауынның суға батуы — Алланың кереметтері ретінде исламда ерекше орын алады. Алайда, азат етілген соң да, олардың көпшілігі нағыз таухидке (бір Аллаға сенім) қол жеткізе алмады.

Сабақ пен сынақ: Құран неге оларды сынайды?

3. Сынаққа сабыр ете алмаған қауым

Бану Исраил қауымы Мұса пайғамбардың (ғ.с.) көзі тірісінде-ақ алтын бұзауға табынған. Олар Алланың бұйрығымен Қасиетті Жерге кіруден бас тартып: «Сен және Раббың барып соғыса беріңдер» деп, қорқақтық танытты. Бұл Құранда мысал ретінде келтіріледі.

4. Мұсылмандарға арналған ескерту

Құрандағы бұл оқиғалар — бүгінгі үмбетке сабақ. Ол: «Егер Алланың нұры мен сөзіне қарсы шықсаңдар, сендер де сондай күй кешесіңдер» дегенді білдіреді. Демек, Бану Исраил — айыптау нысаны емес, ескерту үлгісі.

Дәуреннің шарықтау кезеңі: Дәуіт және Сүлеймен пайғамбарлар

5. Алланың заңымен басқарылған патшалық

Дауд (ғ.с.) пен оның ұлы Сүлеймен (ғ.с.) пайғамбарлар басқарған кезеңде Бану Исраил қауымы діни тұрғыда ең биік деңгейге жетті. Сүлеймен пайғамбар жындарға, құстар мен аңдарға да әмір еткен. Ол Ибраһим (ғ.с.) салған Бейт әл-Мақдис мешітін (Аль-Акса) қалпына келтірді.

Құлдырау және елден қуылу

6. Екіге бөліну, шіркеулердің қиратылуы

Сүлеймен пайғамбардан кейін патшалық Израиль және Яһудия болып екіге бөлінді. Алғашқысын ассириялықтар, екіншісін вавилондықтар жойды. Тораның көп бөлігі ұмыт болды. Пайғамбарлар да азая бастады. Бұл — Алланың жазасы ретінде түсіндіріледі.

7. Иса пайғамбардың (ғ.с.) келуі

Мұсылмандар сенімі бойынша, Иса (ғ.с.) Тәуратты түзету үшін келді. Бірақ еврей қауымы оны қабылдамай, Рим билігін Исаға қарсы қоюға тырысты. Құранда: олар оны өлтірген жоқ, ол көкке көтерілді делінеді.

Жаңа дәуір: диаспора, сионизм және Израиль мемлекеті

8. Сионизм: саяси жобаның тамыры

XVIII-XIX ғасырларда Еуропадағы еврейлер антисемитизм мен шеттетуге ұшырап, өзіндік мемлекет құру идеясын алға тартты. Бұл идея Бальфур декларациясынан бастап саяси қолдауға ие болды. Алайда ислам бұл әрекетті «уәделерді бұзу» және «Мәсіх келмей тұрып мемлекетті өз бетінше құру» ретінде қабылдайды.

9. Қазіргі Израиль: дін мен зайырлылық арасындағы тартыс

Израиль халқының кем дегенде жартысы дінсіз немесе зайырлы. Бірақ олар "құдай таңдаған халық" ұғымын қабылдайды. Бұл — расалық емес, ұлттық артықшылық идеясы. Бұл идеяға ислам қарсы: артықшылық тек тақуалықпен өлшенеді.

Бұл тарих не үшін маңызды?

• Құран — діни тарих кітабы ғана емес, адамзатқа арналған моральдық бағдар
• Бану Исраил — өткеннің қатесін көрсететін айна
• Пайғамбарлар — тек еврейлерге емес, бүкіл адамзатқа жіберілген Алланың елшілері
• Иерусалим — бүкіл адамзат үшін қасиетті мекен

Бану Исраил тарихы — Алланың берген нығметтерін қадірлемеудің салдары. Олар пайғамбарлармен бірге жүріп, шын сенбеді. Бұл — әр дәуірдегі үмбеттер үшін сабақ. Құранда олардың тарихы қайта-қайта айтылуы — мұсылман қауымы да қателікке ұрынбасын деген ескерту.