Жоғары білімнің сапасы мен құрылымдық мәселелері
Шайахметовтың айтуынша, білім беру жүйесі қоғам мен экономиканың нақты сұранысына жауап беруі тиіс. Алайда Ресейде көптеген жоғары оқу орындары коммерциялық жолға түскен. Олар студенттерді тек ақылы түрде қабылдап, кейде біліктілік сапасына емес, пайдаға көбірек мән береді. Бұл әсіресе заңгерлік, экономист сияқты мамандықтарда байқалады – еңбек нарығы олармен толып кеткенімен, сапа жағы ақсап тұр.
Еңбек нарығындағы дисбаланс
Экономика инженерлер мен техникалық бағыттағы мамандарға зәру, бірақ жоғары оқу орындары бұл бағытта жеткілікті кадр даярламайды. Автордың пікірінше, бұл – мемлекеттік органдар тарапынан болашақ сұранысты нақты болжай алмаудың нәтижесі. Сонымен қатар, жаңа мамандықтар пайда болғанымен, оларға арналған оқу бағдарламалары мен дайындық жүйесі кеш қалыптасады.
Мектептегі кадр тапшылығы
Білім беру жүйесінің тағы бір осал тұсы – мектеп мұғалімдерінің жетіспеушілігі. 2023 жылғы статистика бойынша, Ресей мектептерінің 88%-ында педагогикалық кадр тапшылығы байқалған. Бұл жастардың мұғалімдікке баруға құлықсыздығын және саладағы жүктеме мен еңбекақы мәселелерін көрсетеді.
Қазақстан мысалы
Рустем Шайахметов Қазақстанды бұл тұрғыда үлгі ретінде келтіреді. Ол Қазақстанда еңбек нарығына қажет кадрларды даярлау бойынша нақты шаралар қолға алынғанын, кәсіби-техникалық білім берудің беделі артқанын атап өтеді. Сонымен қатар, мемлекет жастарды нақты сұранысқа сай мамандықтарға бағыттау үшін тиімді саясат жүргізуде.
Экономистің айтуынша, Ресей білім беру жүйесін түбегейлі қайта қарап, еңбек нарығымен үндесетін құрылым қалыптастыруы қажет. Бұл үшін сұранысқа ие мамандықтарды дәл болжау, білім беру бағдарламаларын реформалау және педагогикалық кадрлардың беделін көтеру сияқты жүйелі шаралар қажет. Әйтпесе, қазіргі жағдай елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына кедергі болып қала береді.