Негізгі көрсеткіштер:
2025 жылдың алғашқы бес айындағы нақты ІЖӨ өсімі – 6%
Инвестиция көлемі – 18,2%-ға, ішкі сауда – 7,8%-ға артқан
Экспорт – 12,3%-ға азайған, импорт – 3,3%-ға көбейген
Инфляция – басты қауіп
Маусым айында жылдық инфляция 11,8%-ға жетіп, жеті ай қатарынан өсіп отыр. Әсіресе:
- Азық-түлік бағасы – 10,6%-ға,
- Азық-түлік емес тауарлар – 9,4%-ға,
- Қызмет көрсету – 16,6%-ға қымбаттаған.
Бағаның күрт өсуі коммуналдық тарифтердің көтерілуімен және субсидия жүйесінің реформасымен байланысты.
Бюджет жағдайы
- Мемлекеттік кіріс – 25 млрд доллар (4,3%-ға азайған)
- Шығын – 27 млрд доллар (3,1%-ға өскен)
- Қарызды өтеуге жұмсалған қаражат – 3,1 млрд доллар (кірістің 13,4%-ы)
Нәтиже: 2 млрд доллар тапшылық
Мұнайдан түсетін табыс 30%-ға қысқарды. Ал салықтық түсімдер (мұнайсыз) тек 1,3%-ға ғана артқан.
Қаржы теңгерімсіздігі
- Ұлттық қордағы қаражат – 59,7 млрд доллар
- Мемлекеттік қарыз – 67,2 млрд доллар
- Арадағы айырма – теріс баланс (–9,5 млрд доллар).
Несие нарығындағы көрініс
Базалық мөлшерлеме 16,5% деңгейінде сақталуда. Соған қарамастан:
- Тұтынушылық несие – 10,5%-ға,
- Корпоративтік несие – 4,4%-ға ғана өскен (былтыр желтоқсанда – 7,1%).
Бөліп төлеу, субсидияланған бағдарламалар және тұтынушылық несие халықтың борышын арттырып жатыр. Бұл:
- Үй шаруашылықтарының қаржылық тұрақтылығына кері әсер етеді;
- Ақша-несие саясатының тиімділігін әлсіретеді;
- Несие нарығындағы шынайы жағдайды бұрмалайды.
Валюта нарығы және теңге
2025 жылдың бірінші тоқсанында ағымдағы шот 1 млрд доллар тапшылық көрсетті. Ұлттық валюта – теңге – 2022 жылғы деңгейге дейін құнсызданып отыр.
Экономикалық өсім туралы ресми деректер жағымды болғанымен, инфляция, сыртқы сауда тапшылығы, борыштың көбеюі және валюта тұрақсыздығы – ел экономикасының әлсіз тұстарын ашық көрсетіп отыр. Ішкі сұраныс есебінен пайда болған өсім жалған тұрақтылық әсерін беруі мүмкін. Алайда бұл ұзақмерзімді даму үшін жеткіліксіз. Нағыз сын сәті алда.