ҰЛТТЫҚ ҚАУІПСІЗДІКТІ САҚТАУ – МАҢЫЗДЫ МІНДЕТ

Діни радикалдар қатарынан шамамен 170 шетелдіктің елімізге кіруіне жол берілмеді.

Фото: ru.freepik.com

ҚР Ұлттық қауіпсіздік комитетінің төрағасы Ермек Сағымбаев «Kazinform» агенттігінің тілшісіне берген сұхбатында террористік актілердің алдын алу шаралары, геосаяси тұрақсыздық жағдайында Қазақстан экономикасы үшін қауіп-қатерлер, киберқауіпсіздікті қамтамасыз ету, Ұлттық қауіпсіздік комитетіне жұмысқа орналасу және өзге де маңызды мәселелер туралы айтып берді, – деп хабарлайды newsroom.kz

– Ермек Алдабергенұлы, терроризм ұғымы баршамызға үйреншікті нәрсеге айналды. Бізде террористік актілер елімізден тыс жерде болады деген түсінік қалыптасқан. Алайда іс жүзінде ол Қазақстан үшін ғана емес, бүкіл әлем үшін басты қатерлердің бірі. Өзіңіз басқарып отырған ведомство мамандары осы зұлымдыққа қарсы қалай күресуде? Елімізде терроризм мен діни экстремизмге қарсы іс-қимыл бойынша қандай шаралар қабылданып жатыр?

– Өкінішке қарай, сырттан енетін радикалды діни идеология Қазақстан үшін бұрыннан шынайы қауіп-қатерге айналды.

Оның ықпалымен 2011 – 2012 және 2016 жылдары республикамыздың әртүрлі өңірлерінде болған террористік актілер естеріңізде болар.

Сондықтан ҰҚК қызметкерлері үшін терроризмге қарсы күрес – жұртшылыққа көбінесе байқала бермейтін қарқынды жұмыс.

Ұлттық қауіпсіздік органдарының материалдары бойынша, ағымдағы жылы террористік қылмыс жасағаны үшін 32 адам сотталып, тағы 23-і тергелуде.

Діни радикалдар қатарынан шамамен 170 шетелдіктің елімізге кіруіне жол берілмеді.

Бұдан басқа, ҰҚК осы саладағы уәкілетті орган ретінде күштік құрылымдар мен басқа да мемлекеттік органдардың көмегімен бірқатар шараларды іске асырды.

ҰҚК Терроризмге қарсы орталығының штабы жыл басынан 300-ден астам түрлі оқу-жаттығу, семинар, адамдар көп жиналатын орындарды тексеру ұйымдастырды.

Діни және өзге де үкіметтік емес бірлестіктердің мемлекетпен бірлесіп, халықпен атқарып жатқан ауқымды жұмысын атап өткім келеді.

Көпшілік біле қоймас, экстремистерді қайта әлеуметтендіру бойынша біздің тәжірибеміз әлемде озық деп танылған. Оның әртүрлі халықаралық ұйымдар, соның ішінде БҰҰ тарапынан жоғары бағаланғанын атап өткен жөн.

Дінтанушылармен, имамдармен әңгімелесуден кейін радикалдардың бұрынғы ойларынан бас тартып, өздері ерікті атанған фактілері көп.

Сонымен қатар терроризмге қарсы күресте біз шетелдік серіктестермен екіжақты және көпжақты негізде тығыз ынтымақтасамыз.

ТМД Терроризмге қарсы орталығының, ШЫҰ Өңірлік терроризмге қарсы құрылымының және басқа да алаңдардың қызметіне ҰҚК белсенді түрде қатысады.

Алайда Қазақстанда терроризм қаупі жойылды деп айтуға әлі ерте. Бұл проблема барша әлемде, тиісінше біздің елімізде де ұзақ уақыт бойы өзекті болады.

– Сіз жақында Мемлекет басшысына екі террористік актіге жол берілмегені туралы баяндадыңыз. Соның бірі – шетелдік серіктестермен атқарылған шаруа. Осы істер туралы толығырақ мәлімет бере аласыз ба?

– Бірінші террористік акт Ақтауда тоқтатылды. Мұқият жедел зерттеудің нәтижесінде қала тұрғындарының бірі радикалды діни идеологияны ұстанушы ретінде назарға ілінді.

Ол бұрын кісі өлтіргені үшін сотталған. Интернеттегі шетелдік содырлардың үгіт-насихатының ықпалымен мемлекеттік органдардың бірінің ғимаратында жарылыс жасамақ болған.

Қолдан жарылғыш құрылғы жасауға арналған компоненттерді, соның ішінде жанғыш және өзге де химиялық қоспаларды, сондай-ақ зақымдау элементтерін – бұрандамалар мен шегелерді сатып алған. Тінту барысында оның үйінен дайын жарылғыш заттар салынған 4 ыдыс және террористік актіге дайындық фактісін дәлелдейтін басқа да айғақтар табылып, алынды.

Екінші террористік актінің шетелде жолы кесілді. ҰҚК жедел қызметкерлері жоспарланған акция туралы алғашқы мәліметтер алып, ол туралы шетел мемлекетінің тиісті қызметтері дереу хабардар етілді. Бірлескен тексеру барысында материалдар расталып, теріс әрекеттің алды алынды.

Айта кету керек, терроризмнің шекарасы жоқ, сондықтан шетелдік арнаулы қызметтермен ақпарат алмасу мәселелері өте маңызды.

– Тағы бір өзекті проблема – синтетикалық есірткі жасау және тарату. Бұл бағытта қандай жұмыстар жүргізіліп жатыр? Синтетикалық есірткі өндіретін жасырын зертханаларды жою және прекурсорларды әкелуге тыйым салу үшін не істеу керек?

– Синтетиканың таралуы күн сайын артып келеді. Ол қолжетімді тауарға айналды және, қылмыскерлердің ойлауынша, сату үшін қауіпсіз. Интернетке қосылған заманауи «гаджет» болса жеткілікті.

Есірткі сатушылар толық анонимдікке сенеді, себебі барлық процесс онлайн режимде жүреді. Қатысушыларға мессенджердегі лақап аттар мен интернет-дүкендердің атауы ғана белгілі.

Осының барлығы шығыны мен тәуекелі аз, табысы көп деп ойлайтын кейбір жастарды тартатыны анық.

Осыған қарамастан, біз қабылдап жатқан шаралар есірткі бизнесімен айналысатындардың жолын кесуге мүмкіндік береді.

Осы жылдың 6 айында ҰҚК 800 кг астам синтетикалық есірткі мен 13 тоннадан астам химиялық реагентті заңсыз айналымнан алды. 16 жасырын зертхана, сондай-ақ 24 халықаралық және 17 өңірлік есірткі арнасы жойылды.

Есірткіге қарсы әрбір іс-шара өскелең ұрпақтың өмірі мен денсаулығын тәуелділіктен сақтай алатынын анық түсінеміз.

Ұлттық қауіпсіздік комитеті арнаулы қызмет ретінде трансұлттық есірткі бизнесіне қарсы тұруға бағытталғанын атап өткім келеді. Мұнда да халықаралық ынтымақтастыққа ерекше мән беріледі.

Сонымен қатар Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша Үкімет дәрілік заттар жасауда қолданылатын шикізат пен құрал-жабдықтарды әкелу мен таратуға бақылауды күшейту бойынша заңнамалық шаралар енгізді.

Сайып келгенде, есірткінің заңсыз айналымына қарсы күрес тек мемлекет тарапынан ұзақ мерзімді және жүйелі күш-жігер емес, қоғамның белсенді қолдауын да қажет етеді.

– Комитет алдында еліміздің экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша қандай міндеттер тұр?

– Ұлттық қауіпсіздік комитеті өз өкілеттіктеріне сәйкес және ел басшылығының тапсырмасы бойынша Үкіметке экономикалық әлеуетті қорғау, бюджет саясатының тиімділігін арттыру, көлеңкелі экономика деңгейін төмендету жөніндегі шараларды іске асыруға жәрдем көрсетеді.

Біз билік органдарына экономика салаларындағы проблемалық аспектілер туралы хабарлаймыз. Құзырлы мемлекеттік органдарға республикамыздың мүдделеріне экономикалық зиян келтірудің алғышарттары туралы объективті материалдар тұрақты түрде беріліп отырады.

Бұл ретте, экономикаға сырттан келетін қауіптер туралы деректер жабық сипатта болады және оған арнаулы қызметтерге тән жұмыс әдістерін қолдану арқылы қол жеткізіледі.

Биыл ұлттық қауіпсіздік органдары бастама жасаған шаралардың қорытындылары бойынша жиынтық тиімділік қазірдің өзінде 1 триллион теңгеден асты.

Заңнамадағы олқылықтарды жою жұмыстары да маңызды рөл атқарады. Ұлттық қауіпсіздік комитеті мемлекет экономикасына әсер ететін нормативтік-құқықтық базаны жетілдіруге белсенді түрде қатысады.

Жүктелуде...