Туу көрсеткіші өлім-жітімнен жоғары
2025 жылдың қаңтар–қазан айларында Қазақстанда 277 660 сәби дүниеге келіп, 109 141 адам қайтыс болған. Соның нәтижесінде табиғи өсім 168 519 адамға жетіп, елдегі демографиялық өсімнің басты қозғаушы күші болып отыр.
Сарапшылардың айтуынша, оң теңгерім сақталғанымен, алдыңғы жылдармен салыстырғанда туу қарқыны біртіндеп баяулап келеді. Бұған репродуктивтік мінез-құлықтың өзгеруі, урбанизация үдерісі және әлеуметтік-экономикалық факторлар әсер етуде. Соған қарамастан, Қазақстан аймақта туу деңгейі салыстырмалы түрде жоғары елдердің қатарында қалуда.
Көші-қон халық санын арттыра түсті
Есепті кезеңде елге 18 833 адам көшіп келіп, 6 674 адам елден кеткен. Осылайша көші-қонның оң сальдосы 12 159 адамды құрап, жалпы халық өсімін күшейтті.
Бұрынғыдай, негізгі көші-қон ағымы ірі қалаларға — Астана, Алматы және Шымкентке бағытталған. Бұл мегаполистердің экономикалық белсенділік пен жұмыс күшін тарту орталығына айналып отырғанын, урбанизацияның жалғасып жатқанын аңғартады.
Аймақтық теңсіздік әлі де бар
Ел бойынша өсім байқалғанымен, өңірлер арасындағы айырмашылық сақталып отыр. Оңтүстік пен батыс өңірлерде туу деңгейі дәстүрлі түрде жоғары болса, солтүстік және шығыс облыстарда кей тұстарда демографиялық тоқырау немесе табиғи кему тіркеледі.
Мамандардың ескертуінше, өңірлерді дамытуға бағытталған кешенді шаралар, жаңа жұмыс орындарын ашу және әлеуметтік инфрақұрылымды жақсарту қолға алынбаса, аумақтар арасындағы алшақтық тереңдей түсуі мүмкін.
Бұл болашақ үшін нені білдіреді?
2025 жылғы демографиялық көрініс Қазақстанның өсу әлеуеті бар екенін көрсетеді. Алайда бұл әлеует енді тек туу көрсеткішіне ғана емес, өмір сапасына, көші-қон саясатының тиімділігіне және өңірлік дамуға тікелей байланысты.
Халық саны артып келеді. Ендігі міндет — осы сандық өсімді ұзақ мерзімді, орнықты әлеуметтік-экономикалық дамуға айналдыру.
