Ресми құжат не дейді?
Қаржы министрлігінің «2026–2028 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы» жобасында LRT-ға тікелей қатысты бап көрсетілген. Құжатта былай делінген:
«Астана қаласындағы жаңа көлік жүйесін (LRT) салу үшін әуежайдан жаңа теміржол вокзалына дейінгі учаске бойынша заңды тұлғалардың уставтық капиталын арттыру қарастырылған».
Яғни, жобаға қосымша трансферттер мен қаржыландыру бөлу Үкімет шешімімен бекітіледі. Бұл – LRT құрылысы әлі де жалғасатынын, ал алдағы жылдары қазынадан тағы миллиардтаған теңге бағытталатынын көрсетеді.
Қазіргі ахуал
Ұзындығы: 22,4 шақырым.
Станция саны: 18. Бірнешеуінің құрылысы аяқталуға жақын.
Вагондар: Қытайдан жеткізілген алғашқы құрамдар қойылды.
Сынақ мерзімі: 2025 жылдың соңына дейін тестілік іске қосу жоспарланған. Толық пайдалануға беру – 2026 жыл.
Қаржылық даудың астары
Жобаның бастапқы құны шамамен 1,5 млрд доллар деп бағаланғанымен, түрлі өзгерістер мен үзілістер оның құнын бірнеше есеге өсірді.
Себептері: жобалау құжаттарының қайта өзгеруі, инфляция, халықаралық жеткізілім қиындықтары, мердігерлердің ауысуы.
Жаңа бюджетте LRT-ға тағы қаржы қарастырылуы қоғам тарапынан «қазына қаржысының тиімді жұмсалуына күмән» туғызуы мүмкін.
Сарапшылар пікірі
Экономистердің айтуынша, Астананың жолаушылар ағыны бастапқы болжамға сәйкес келмеуі мүмкін. Бұл жағдайда LRT өзін-өзі ақтау мерзімі тым ұзаққа созылады.
Көлік саласының мамандары болса, жобаны стратегиялық тұрғыда дұрыс шешім деп бағалайды: елорда халқы жыл сайын өсіп жатқандықтан, автобустық жүйе жеткіліксіз болады, ал LRT ұзақмерзімді перспективада тиімді.
Салыстыру үшін
Дубай монорельсі алғашында қымбат жобалардың бірі болғанымен, бүгінде туристік және қалалық көліктің маңызды бөлігі.
Түркиядағы Измир трамвайы қысқа мерзімде халық арасында сұранысқа ие болып, қалалық инфрақұрылымды жеңілдетті.
Астана тәжірибесінде LRT – алғашқы жоба, сондықтан оның тағдыры елдегі басқа да ірі көлік бастамаларына үлгі болады.
Үкіметтің жаңа бюджет құжатынан көріп отырғанымыздай, LRT – тоқтамайтын жоба. Қосымша қаржы бөлінуі оны аяқсыз қалдырмауды көздейді. Ендігі сұрақ – бұл қомақты инвестиция қаншалықты тиімді жұмсалады және болашақта елордалықтар мен қала қонақтарының күнделікті өмірін жеңілдетуге шынымен қызмет ете ме?