Қазақстан — табиғаты бай, тарихы терең, мәдениеті алуан түрлі мемлекет. Оның кең байтақ даласы, таулы өңірлері, өзен-көлдері мен шөлді аумақтары туризмнің барлық бағыттары үшін мол мүмкіндіктер ұсынады. Бірақ еліміздің бұл әлеуеті толық көлемде пайдаланылып отыр ма? Туризм саласын дамытуда қандай жетістіктер бар және қандай кедергілер әлі де сақталып отыр? Осы сұрақтарға жауап беру үшін Қазақстандағы туризмді сараптамалық тұрғыда қарастырып көрелік.
Туризмнің даму әлеуеті еліміздің географиялық және тарихи ерекшеліктерімен тығыз байланысты. Қазақстанның аумағы Еуропа мен Азияның түйіскен жерінде орналасқан, бұл оның транзиттік туризм үшін тиімді аймақ екендігін көрсетеді. Сонымен қатар, табиғи және мәдени мұраларға бай өңірлер — Түркістан, Алматы, Шығыс Қазақстан, Маңғыстау, Жетісу мен Батыс Қазақстан облыстары – туристік маршруттар тұрғысынан ерекше қызығушылық тудырады. Түркі әлемінің рухани астанасы атанған Түркістан қаласы, Ұлы Жібек жолының тарихи іздері, ежелгі ескерткіштер мен қорғандар, заманауи этноауылдар – мұның бәрі шетелдік және ішкі туристер үшін тартымды нысандарға айналуда.
Қазақстан Республикасы Үкіметі туризмді экономиканың басым саласы ретінде қарастырып отыр. 2019 жылы қабылданған «Туризмді дамытудың 2025 жылға дейінгі мемлекеттік бағдарламасы» – осы салаға серпін беретін маңызды қадамдардың бірі. Бағдарлама аясында туристік инфрақұрылымды жақсарту, көлік қатынасын жетілдіру, туристік өнімдерді әртараптандыру және қызмет көрсету сапасын арттыру бағытында нақты шаралар қолға алынуда. Бұдан бөлек, «Kazakh Tourism» ұлттық компаниясының құрылуы, туристік ақпараттық порталдардың ашылуы және цифрлық сервистердің (мысалы, eQonaq, Ashyq) енгізілуі – саланың заманауи бағытта дамуына оң әсерін тигізуде.
Алайда осы жетістіктермен қатар, шешімін күткен мәселелер де жетерлік. Ең алдымен — инфрақұрылым тапшылығы. Көптеген туристік аймақтарға баратын жолдардың сапасы нашар, кейбір өңірлерде әлі де санитарлық-гигиеналық жағдайлар сақталмаған, қонақүйлер мен демалыс орындарының бағасы мен сапасы сәйкеспейді. Сондай-ақ, ақпараттық ілгерілету жұмыстары әлсіз жүргізілуде — Қазақстан әлемдік туристік нарықта кеңінен таныла қойған жоқ. Туризм саласындағы кадр тапшылығы мен қызмет көрсету мәдениетінің төмендігі де – бәсекеге қабілеттілікті тежейтін факторлардың бірі. Оған қоса, ішкі туризмді дамытуға бағытталған шаралар жетілдіруді қажет етеді, себебі отандық турист үшін кейбір қызмет түрлерінің бағасы қолжетімсіз болып отыр.
Сондай-ақ, қазіргі заманғы жаһандық үрдістерді ескерсек, Қазақстан үшін экотуризм, агротуризм, медициналық туризм, спорттық және мәдени туризм сияқты бағыттарды дамыту өзекті. Мысалы, Алакөл мен Балқаш көлдері маңындағы экотуризм, Түркістан мен Сарайшықтағы тарихи-діни туризм, Алатау мен Іле бойындағы таулы спорт туризмі, Маңғыстау мен Жетісудағы зиярат маршруттары — барлығы еліміздің ішкі туризмін жаңа деңгейге көтеруге мүмкіндік береді.
Жалпы, Қазақстандағы туризм — елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына елеулі үлес қоса алатын сала. Ол жаңа жұмыс орындарын құрып, шағын және орта бизнесті дамытып қана қоймай, еліміздің халықаралық имиджін де арттырады. Бұл бағытта мемлекеттік қолдау, кәсіпкерлік бастамалар мен қоғамдық белсенділік қатар жүрсе ғана, еліміз әлемдік туристік орталықтар қатарына қосыла алады.
Туризм – тек демалыс емес, ол — елдің мәдениет пен табиғатты тануға шақыруы, ал Қазақстан — сол шақыруға лайық ел.