Тұрмыстық зорлық-зомбылық – бұл қазіргі қоғамдағы маңызды мәселелердің бірі. Бұл мақалада тұрмыстық зорлық-зомбылықтың қазіргі жағдайы, себептері, оның зардаптары және оған қарсы күресу шаралары қарастырылады. Сондай-ақ, бұл мәселені шешуге бағытталған болашақ жоспарлар мен ұсыныстар талқыланады,-деп хабарлайды newsroom.kz
Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың анықтамасы
Тұрмыстық зорлық-зомбылық – бұл отбасындағы бір немесе бірнеше мүшелердің басқа отбасы мүшелеріне қатысты физикалық, психологиялық, экономикалық немесе сексуалдық зорлық-зомбылық көрсетуі. Бұл әрекеттер адамның физикалық және психологиялық денсаулығына зиян келтіреді және оның өмір сүру сапасын төмендетеді.
Түркістан облысындағы тұрмыстық зорлық-зомбылықтың қазіргі жағдайы
1. Статистика және деректер
Түркістан облысында тұрмыстық зорлық-зомбылықтың таралуы туралы нақты деректерді анықтау қиын, себебі көптеген жағдайлар ресми түрде тіркелмейді. Дегенмен, полиция және әлеуметтік қызметтер арқылы алынған деректер бойынша, тұрмыстық зорлық-зомбылықтың деңгейі жоғары екені анықталды. Көптеген әйелдер мен балалар тұрмыстық зорлық-зомбылықтың құрбаны болып табылады.
2. Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың түрлері
Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың бірнеше түрлері бар:
• Физикалық зорлық-зомбылық: Бұл түрге адамның денесіне зақым келтіру, ұру, тепкілеу, күштеп үйден шығару және басқа да физикалық күш көрсету әрекеттері жатады.
• Психологиялық зорлық-зомбылық: Бұл түрге адамның психологиялық денсаулығына зиян келтіретін әрекеттер, мысалы, қорқыту, қорлау, кемсіту және эмоционалдық қысым көрсету жатады.
• Экономикалық зорлық-зомбылық: Бұл түрге адамның экономикалық тәуелділігін күшейту үшін қаржылық ресурстарын бақылау, жұмыс істеуге немесе білім алуға мүмкіндік бермеу жатады.
• Сексуалдық зорлық-зомбылық: Бұл түрге адамның келісімінсіз жыныстық қатынасқа мәжбүрлеу, сексуалдық әрекеттерге мәжбүрлеу жатады.
Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың себептері
1. Әлеуметтік-экономикалық факторлар
Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың басты себептерінің бірі – әлеуметтік-экономикалық факторлар. Жұмыссыздық, кедейлік, білім деңгейінің төмендігі және экономикалық тәуелділік тұрмыстық зорлық-зомбылықтың таралуына ықпал етеді. Бұл факторлар адамдардың өмір сүру сапасын төмендетеді және отбасындағы шиеленістерді күшейтеді.
2. Мәдени және дәстүрлі факторлар
Кейбір мәдени және дәстүрлі көзқарастар да тұрмыстық зорлық-зомбылықтың таралуына ықпал етеді. Мысалы, әйелдердің ерлерге бағынышты болуы, патриархалдық жүйенің күші және отбасындағы билік теңсіздігі тұрмыстық зорлық-зомбылықтың себебі болуы мүмкін. Бұл көзқарастар әйелдер мен балалардың құқықтарын шектейді және олардың зорлық-зомбылыққа қарсы күресу мүмкіндігін азайтады.
3. Психологиялық факторлар
Кейбір адамдардың психологиялық мәселелері де тұрмыстық зорлық-зомбылықтың себебі болуы мүмкін. Мысалы, агрессия, өзін-өзі бақылау деңгейінің төмендігі, алкоголь немесе есірткіге тәуелділік тұрмыстық зорлық-зомбылықтың таралуына ықпал етеді. Бұл факторлар адамдардың өз эмоцияларын басқару қабілетін төмендетеді және зорлық-зомбылыққа бейімділігін арттырады.
Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың зардаптары
1. Физикалық зардаптар
Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың физикалық зардаптары өте ауыр болуы мүмкін. Зорлық-зомбылық құрбандары жарақат алады, олардың денсаулығы нашарлайды, кейбір жағдайларда тіпті өлімге әкелуі мүмкін. Бұл физикалық зардаптар адамның өмір сүру сапасын төмендетеді және оның күнделікті өміріне кедергі келтіреді.
2. Психологиялық зардаптар
Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың психологиялық зардаптары да ауыр болуы мүмкін. Зорлық-зомбылық құрбандары психологиялық жарақат алады, олардың өзін-өзі бағалауы төмендейді, депрессия, үрей, ұйқысыздық және басқа да психологиялық мәселелер пайда болады. Бұл психологиялық зардаптар адамның өмір сүру сапасын төмендетеді және оның қоғамда толыққанды мүшесі болуына кедергі келтіреді.
3. Әлеуметтік зардаптар
Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың әлеуметтік зардаптары да маңызды. Зорлық-зомбылық құрбандары қоғамнан оқшауланады, олардың әлеуметтік байланыстары бұзылады, жұмысқа орналасу және білім алу мүмкіндігі шектеледі. Бұл әлеуметтік зардаптар адамның қоғамда толыққанды мүшесі болуына кедергі келтіреді және оның өмір сүру сапасын төмендетеді.
Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы күресу шаралары
1. Заңнамалық шаралар
Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы күресу үшін заңнамалық шаралар қабылдау маңызды. Түркістан облысында тұрмыстық зорлық-зомбылықты қылмыстық жауапкершілікке тарту және жәбірленушілердің құқықтарын қорғау мақсатында заңдар қабылданған. Бұл заңдар арқылы тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы күресу және оның зардаптарын азайту мүмкіндігі артады.
2. Әлеуметтік қолдау
Тұрмыстық зорлық-зомбылық құрбандарына әлеуметтік қолдау көрсету маңызды. Түркістан облысында әлеуметтік қызметтер арқылы зорлық-зомбылық құрбандарына психологиялық, медициналық және құқықтық көмек көрсетіледі. Бұл қызметтер арқылы құрбандардың өмір сүру сапасы жақсарады және олардың қоғамда толыққанды мүшесі болуына жағдай жасалады.
3. Ақпараттық-түсіндіру жұмыстары
Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы күресу үшін ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жүргізу маңызды. Бұл жұмыстар арқылы қоғамда тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу және оның зиянды салдары туралы ақпарат таратылады. Сонымен қатар, зорлық-зомбылық құрбандарына көмек көрсету жолдары туралы ақпарат беріледі. Бұл ақпараттық-түсіндіру жұмыстары арқылы қоғамда тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы күресу мүмкіндігі артады.
4. Профилактикалық шаралар
Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу үшін профилактикалық шаралар қабылдау маңызды. Түркістан облысында мектептерде, жоғары оқу орындарында және жұмыс орындарында тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу және оны болдырмау туралы тренингтер мен семинарлар өткізіледі. Бұл профилактикалық шаралар арқылы қоғамда тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы күресу мүмкіндігі артады.
Айта кетелік, Түркістан облысында тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын-алу шаралары жүргізілуде.
Түркістан облысы полиция департаментінің тапсырмасына сәйкес Отырар аудандық полиция бөлімінің және Төтенше жағдайлар қызмет қызметкерлерінің ұйымдастыруымен «Отбасылық зорлық зомбылыққа жол жоқ» акциясы өтті.
Аудандық мәдениет сарайының кіші залында өткен бұл шараның мақсаты — “Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу,құқық бұзушылыққа жол бермеу.Жиын барысында сала мамандары жоғарыдағы аталған мәселелер төңірегінде талқылаулар жүргізіп, Отырар аудандық полиция бөлімінің әйелдерді тұрмыстық зорлық-зомбылықтан қорғау тобының инспекторы Зубайра Надирова «Тұрмыстық зорлық-зомбылық туралы» заңға енген өзгерістермен таныстырып шықты.
Отан-отбасыдан басталады отбасында татулықтың берік және ынтымақтың биік болуын қаласақ, кездескен кедергілерді айқай шумен емес ақылмен шешуге шақырамыз деп сала мамандары жиынды қортындылады.
Тұрмыстық зорлық-зомбылық – Түркістан облысында маңызды мәселе болып табылады. Бұл мәселенің себептері мен зардаптары күрделі және көпқырлы. Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы күресу үшін заңнамалық, әлеуметтік, ақпараттық-түсіндіру және профилактикалық шаралар қабылдау маңызды. Болашақта тұрмыстық зорлық-зомбылықты азайту және оның зардаптарын азайту үшін қаржыландыруды арттыру, инфрақұрылымды дамыту, қоғамдық сана-сезімді арттыру және мамандарды дайындау қажет. Бұл шаралар арқылы қоғамда тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы күресу мүмкіндігі артады және оның зардаптарын азайтуға жағдай жасалады