Алматы қаласы
Әуезов ауданының №2 аудандық сотымен Б.Байбектің Ж. Мамай мен И. Иманбаеваға берген талап-арызы бойынша азаматтық іс қаралып, ол ар-намысына, қадір-қасиетіне және іскерлік беделіне нұқсан келтіретін, шындыққа сәйкес келмейді деп тануды сұрады.
Оған сәйкес, жауапкерлер 2021 жылдың сәуір айында YouTube видеохостингінің "Демократиялық Қазақстан/Демократический Казахстан" арнасында 4 видео жариялаған.
Facebook, Instagram әлеуметтік желілеріндегі жауапкерлердің жеке парақшаларында 2021 жылғы 10 сәуірдегі бейненің көшірмелері де орналастырылды.
Талапкер талап арызда сотталушылар өз бейнелерінде ар-намысына, қадір-қасиетіне және іскерлік беделіне нұқсан келтіретін айыптаулар, оның жеке басына қатысты жалған ақпарат таратқанын айтты.
Көрсетілген бейнелер мазмұндалған мәліметтерге және оларды ұсыну нысанына сәйкес талап қоюшының теріс имиджін жасауға ғана бағытталған.
Жауапкерлер журналист екендерін алға тартып, бұл талаппен келіспеді. Орналастырылған бейнематериалдар сыбайлас жемқорлық құрамдас бөлігі бар және жоғары лауазымды шенеуніктердің қызметіне қатысты қоғамның да, уәкілетті органдардың да назарын аудару қажет фактілер туралы қоғамды хабардар ету үшін 2015-2019 жылдар кезеңінде Алматы қаласының бұрынғы әкімінің қызметін "аналитика" нысанында бағалай отырып, журналистік тергеп-тексеру болып табылады.
Жарияланған материалдар ашық дереккөздерден алынды, онда журналистердің позициясын растайтын, басқа журналистер мен талдаушылар растайтын құжаттамалық із жазылды және қалдырылды. Олардың аталған материалға деген ұстанымы "сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Заңның 4-бабының 4-тармағын жариялы адам болып табылатын лауазымды адамның қызметін жариялылық пен ашықтық, жария ету ретінде іске асыру болып табылады. Жоғарыда айтылғандардың негізінде жауапкерлер талапкердің ар-намысын, қадір-қасиетін және іскерлік беделін қорғау туралы талап арызды қанағаттандырудан бас тартуды сұрады.
Азаматтық кодекстің және нормативтік қаулының 143-бабына сәйкес, таратылған мәліметтердің шындыққа сәйкес келетінін дәлелдеу міндеті жауапкерге жүктеледі. Талап қоюшы өзіне талап қойылған адамның өзіне кір келтіретін мәліметтерді тарату фактісінің өзін ғана дәлелдеуге міндетті, бұл ретте ол өзінің ар-намысы мен қадір-қасиетіне нұқсан келтіретін мәліметтердің шындыққа сәйкес келмейтіндігінің дәлелдемелерін де ұсынуға құқылы.
Жауапкер тарапынан дауланған жоқ және сот жоғарыда аталған хабарламаларды аталған сайттарға орналастыру фактісін анықтады.
Сонымен қатар, Ж.Мамай мен И. Иманбаева әлеуметтік желілерде көрсетілген мәліметтердің шындыққа сәйкес келетінін дәлелдеген жоқ. Өз ұстанымын дәлелдеу үшін талаптың бірқатар тармақтары бойынша тек әлеуметтік желілер мен БАҚ-тағы посттарға сілтемелер берілді. Талап-арыздың бiрқатар тармақтары мүлде шағымдалған жоқ.
Айта кету керек, барлық ақпарат көзі тек жасырын телеграмм-қауесет пен алыпсатарлыққа негізделген тексерілмеген ақпарат орналастырылған арна болып табылады.
Сот жауапкерлер таратқан барлық ақпарат ешқандай дәлелмен расталмайды, негізсіз және шындыққа жанаспайды деген қорытындыға келді.
Көрсетілген бейнематериалдардың психологиялық-филологиялық сараптамасының нәтижелеріне сәйкес " қолдану контекстіндегі сөздер мен тіркестер талапкердің жеке басын теріс жалпыланған бағалауды білдіреді, бұл сөйлеудің ар-намысты қорлау мен жеке басының қадір-қасиетін төмендетуге бағытталғандығын көрсетеді. Ұсынылған бейнежазбалардың мазмұнында Б.Қ. Байбектің ар-намысына, қадір-қасиетіне және іскерлік беделіне кір келтіретін бекітулер бар.
Ұсынылған бейнежазбалардың жалпы бағыттылығы Б.Қ. Байбектің теріс қызметі туралы аудиторияны хабардар ету ретінде айқындалады., сондай-ақ оның жеке басы мен қызметі туралы теріс пікір қалыптастыру. Бағалау және аффективті білдіру формасымен сипатталатын жағымсыз ақпарат коммуникативті түрде ар-намысты қорлауға және адамның қадір-қасиетін өте қатал түрде төмендетуге бағытталған".
Осылайша, талап қоюшының жауапкерлер таратқан ақпарат оның ар-намысына, қадір-қасиетіне және іскерлік беделіне нұқсан келтіретіні туралы дәлелдері сараптамалық қорытындылармен расталады.
Сотталушылардың жеке парақтарындағы жарияланымдары, сондай-ақ You Tube, Facebook әлеуметтік желілеріндегі сөйлеген сөздері көпшілікке қол жетімді, олар кеңінен түсіндіріліп, барлығына ашық және жарияланыммен бірге таратылатын басқа пайдаланушылар таратады.
Талап қоюшының іс-әрекетінің табиғаты қоғамдық қызметпен тікелей байланысты, сәйкесінше мұндай ақпаратты жариялау оған айтарлықтай имидждік және беделге нұқсан келтіреді.
Талапкерді қылмыс жасады деп айыптаған жалған ақпарат тарата отырып, жауапкерлер талапкерге тиесілі мүліктік емес құқықтарды бұзды.
Жоғарыда баяндалғанды ескере отырып, сот жауапкерлердің ар-намысына, қадір-қасиетіне және іскерлік беделіне нұқсан келтіретін, талап қоюшы туралы шындыққа сәйкес келмейтін мәліметтердің таратылуын мойындады және шешім заңды күшіне енгеннен кейін 10 күн ішінде жарияланған материалдарды теріске шығаруға және жоюға міндеттеді.
Шешім заңды күшіне енген жоқ және тараптар шағымдана алады.
