Биылғы жылдың қаңтар–қыркүйек айлары аралығында елімізде 3,1 миллиард литр минералды су мен алкогольсіз сусын өндірілген. Бұл көрсеткіш өткен жылмен салыстырғанда шамамен 24 пайызға көп.
Алматы облысы көш бастап тұр
Өндіріс көлемі бойынша дәстүрлі түрде Алматы облысы алдыңғы орында. Мұнда 1,3 миллиард литр өнім шығарылған — былтырғы жылмен салыстырғанда 5 пайызға жуық өсім. Облыстың су және сусын өндірісіндегі басымдығы табиғи минералды су көздерінің мол болуымен және ірі зауыттардың шоғырлануымен түсіндіріледі.
Одан кейінгі орындарда Шымкент, Астана, Алматы қаласы және Түркістан облысы тұр. Соңғы жылдары бұл өңірлерде шағын және орта кәсіпорындар белсенді дамып, ішкі нарықты отандық өніммен қамтамасыз ету ісіне елеулі үлес қосып келеді.
Ішкі нарықтың 90 пайызы — өз өніміміз
Қазіргі таңда Қазақстан нарығындағы минералды су мен алкогольсіз сусындардың шамамен 89 пайызы — отандық өндіріс. Бұл өткен жылғы 87 пайыздық көрсеткіштен жоғары. Импорттың үлесі азайғанымен, ел ішінде сұраныс артып келеді.
Сарапшылардың айтуынша, бұл жағдайды екі фактор айқындайды:
- Халықтың жергілікті брендтерге деген сенімі артты.
- Өндірушілер жаңа технология мен қаптама сапасын жетілдіру арқылы өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттырды.
Экспорт бағытында да өсім бар
Отандық өндірушілер тек ішкі нарықпен шектелмей, көрші елдерге экспорт көлемін де көбейтіп келеді. Мәселен, биыл 314 миллион литрден астам өнім шетелге сатылған, бұл өткен жылмен салыстырғанда 6,7 пайызға артық.
Баға неге қымбаттады?
Дегенмен, сұраныс пен өндіріс көлемі артқанымен, бағалар да біртіндеп өсіп келеді. Биыл қыркүйек айындағы мәліметке сүйенсек, минералды су мен салқын сусындардың орташа бағасы жылдық есеппен 14,6 пайызға жоғарылаған.
Баға өсімінің басты себептері — өндірістегі шикізат пен қаптама материалдарының қымбаттауы, логистикалық шығындардың артуы және жалпы инфляциялық қысым.
Павлодар, Солтүстік Қазақстан және Ақмола облыстарында баға өсімі ең жоғары деңгейде тіркелген.
Тұтыну мәдениеті өзгеріп келеді
Мамандар соңғы жылдары қазақстандықтардың газдалған тәтті сусындардан гөрі минералды және табиғи шырындарға көбірек бет бұра бастағанын айтады. Бұл да нарықтағы сапалы әрі пайдалы өнімдер өндірісінің артуына жол ашты.
— «Халық арасында денсаулыққа пайдалы өнімге деген сұраныс артып келеді. Көпшілік табиғи минералды су, газдалмаған сусын немесе жаңа сығылған шырындарды көбірек таңдайды. Бұл тенденция өндірушілерді де сапа мен экологиялық бағытқа көбірек көңіл бөлуге итермелейді», — дейді нарықты зерттеу жөніндегі сарапшы.
Қорытынды
Жалпы алғанда, Қазақстанның алкогольсіз сусын нарығы қарқынды дамып келеді. Өндіріс көлемінің артуы, экспорттағы өсім және тұтыну мәдениетінің өзгеруі бұл саланың болашағы зор екенін көрсетеді. Алдағы уақытта ішкі нарықтағы отандық өнім үлесі 90 пайыздан да асып түсуі әбден мүмкін.