Құқықтық және ұлттық тұрғыдағы негіз
Қазақстанда финтех секторында ілгерілеушіліктің негізін даярлаған басты фактор – цифрлық инфрақұрылым мен халықтың цифрлық сауаттылығы. 2017 жылы басталған “Digital Kazakhstan” бағдарламасы арқылы дербес кабинеттер, бір терезе қызметтері, Blockchain-салалық VAT есептілік жүйелері енгізілді . 2023 жылы қабылданған «Digital Transformation Concept» – жаңашыл қаржылық өнімдерді тестілеу үшін тиісті құқықтық базаны қамтамасыз етуде.
Ол үшін Астана халықаралық қаржы орталығы (AIFC) құрылып, қаржытехпен айналысатын стартаптар мен банктерге ыңғайлы арнайы ережелер ұсынып, Fintech Hub AIFC сияқты акселераторлар ашылды. Олар Mastercard және Ресейдің Internet Initiatives Development Fund (IIDF) секілді ұйымдармен бірге банктерге инновациялық шешімдерді сынау, дамыту және енгізу мүмкіндігін беруде.
Өңірлік деңгей: Түркістан облысының үлесі мен мүмкіндіктері
Түркістан облысы цифрлық трансформацияны қолдаған өңірлер қатарында. 2025 жылғы Digital Transformation Conference кезінде өңір «Жылдың цифрлық трансформациясы» номинациясымен марапатталды. Бұл марапат өңірдің интернетпен қамтылуы, 5G технологиясын енгізуі, IT‑мектептер мен стартаптарды қолдау орталықтарының ашылуын мойындады.
Соның бір бөлігі ретінде Turkistan IT Hub аймақтық инновация орталығы ретінде құрылды. Мұнда стартапшылар, инвесторлар және жас IT кәсіпкерлер бірге жұмыс істеп, Финтех жобаларды іске асыруға мүмкіндік алады.
Финтех-платформалар: “Turan” секілді жобалар
Мемлекеттік емес сектордағы маңызды бастама – Turan деп аталатын финтех-платформа. Ол Еуропа мен Түркі мемлекеттері арасында сандық ақша аударымдарын комиссийсыз жүзеге асыруды көздейді. 20 ай ішінде 400 000 пайдаланушы жинап, Германия, Австрия, Франция, Нидерланды, Венгрия сынды елдердегі банк жүйесіне кірісі ашық платформаға айналды . Түркістан өңірі Turan платформасы арқылы халықаралық қаржы интеграциясына қатысу мүмкіндігін алмастыруда.
Қаржыландыру және стартаптарды қолдау
Қазақстанда стартап экожүйесі қарқынды дамып келеді. 2023 жылы қаржытех‑стартаптардың саны төрт есе артты, венчур қаржыландырулардың 40% финтех секторына тартылды . Түркістан аймағында да IT Hub арқылы өңірлік жобалар отандық және халықаралық инвесторлар назарын тартуда.
Сонымен қатар финтех бағытында биометрикалық сәйкестендіру, виртуалды карталар, жасанды интеллект негізіндегі алаяқтыққа қарсы жүйелер сияқты инновациялар жалпы Қазақстан бойынша енгізілуде, нәтижесінде 2024 жылға қарай қаржылық институттардың 31%-ы осы технологияларды өз жұмысында қолданған.
Халықаралық қаржылық интеграция
2024 жылы Istanbul‑де Түркі мемлекеттерінің финтех ынтымақтастығы платформасы жарияланды. Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан және Әзірбайжанның қаржытех қауымдастықтары осы платформа аясында тәжірибе алмасты, бірлескен өнімдер мен төлем жүйелерін дамытуға бастама жасады. Түркістан өңірінің Turan секілді платформалар арқылы осы ықпалдастыққа тікелей қосылуы қаржылық интеграцияға септігін тигізеді.
Әсері мен болашақ бағыттары
Қаржылық инклюзия – Қала мен шалғайда тұратын азаматтар Cashless технология арқылы банк қызметтеріне қол жеткізе алады.
IT-индустрияның дамуы – Turkistan IT Hub пен Woosong университетінің филиалы, технологиялық парк салу бастамасы өңірге IT‑мамандар даярлау және стартап экожүйесін құру мүмкіндігін береді .
Инвестициялық тарту – цифрлық қаржы экожүйесі инвесторлар үшін тартымды жобаға айналуда.
Киберқауіпсіздік – ел деңгейіндегі «Cybershield Kazakhstan» бағдарламасы түрінде жүзеге асуда, осылайша қаржытех жобаларға сенімділік арттырылады.
Түркістан облысы қаржытех саласында өңірлік инновацияларды енгізуде еліміздің көшбасшылар қатарына кіруде. Turkistan IT Hub арқылы аймақтық стартаптардың дамуына бағытталған қолдау, Turan платформасының халықаралық төлем жүйелеріне мүмкіндігі және мемлекеттік қолдау арқылы аймақ қаржылық технологиялар мен цифрлық экономиканы дамытуда үлгі өңірге айналған. Болашақта осы бағытта кезекті кезеңде цифрлық теңге, кросс‑шекаралық төлем жүйелері мен мобильді банкинг сияқты шешімдер өңір қызметтеріне енеді деп күтілуде.