Наша газета порталының дерегі бойынша Жітіқарадағы ең қатаң режимдегі №39 түзеу мекемесі — «Қара бүркіт» колониясын күзеткен екі взвод командирі, аға лейтенанттар Медет Қожахметов пен Болат Қарағозин бағыныштыларын тәуліктік кезекшіліктен босатып, жүйелі түрде ақша алғаны үшін тергеліп жатыр. Тергеу дерегі бойынша, пара ретінде жиналған сома 2 миллион теңгеден асады.
Жемқорлық схемасы қалай жұмыс істеген?
Тергеу сотының қаулысында былай делінген:
«Тәуліктік кезекшіліктен жалтарған келісімшарттағы әскери қызметшілер 5–10 мың теңге мөлшерінде қаражатты взвод бастықтары Александр Абраров, Жаркен Бұрлыбаев, Мәди Мұхтаров, Алмат Ыспановқа, не тікелей Қожахметов пен Қарағозинге банк қосымшалары арқылы немесе қолма‑қол береді. Қожахметов пен Қарағозин тәуліктік ведомостарды өшірілетін қаламмен толтырып, кейін деректерді алдыңғы ауысымдағы сарбаздардың аты‑жөніне ауыстырады. Ал ‘ескі смена’ қол қойып, арнайы құрал‑жабдық алмай‑ақ колония аумағынан кетіп қалады».
Тергеушілердің мәліметінше, 2024 жылғы тамызда 30 сарбаз кезекшілікті себепсіз өткізген, тіпті олардың сегізі сол айда бірде‑бір рет қызметіне келмеген.
Әскери қолбасшылықтың үнсіздігі
«Орталық» өңірлік қолбасшылығы (әскери бөлім 6800) командирі полковник Сәкентай Шекәрбеков «істі ҚР ІІМ‑нің әскери‑тергеу басқармасы жүргізіп жатыр» деп растағанымен, қос офицердің нақты лауазымы мен жалақысы туралы ақпаратты «жеке деректерді қорғауды» желеу етіп жарияламады. Олар туралы қандай да бір тәртіптік шара қолданылған‑қолданылмағаны да белгісіз.
Түзеу жүйесінің жауабы
Қылмыстық‑атқару жүйесі департаменті бұл жайтқа қатысты түсініктеме беруден тартынған. Департамент басшысының орынбасары Ахмет Шүленов журналистерге: «Ведомствоға бағынышты емес тұлғаларға қатысты тергеу жүргізу біздің құзырымызға кірмейді», — деген қысқа ғана жауап қайтарған.
Түйткілді сұрақтар
- 2024‑тің тамызына дейін‑ақ жемқорлықтың «ізі» қалай байқалмай қалды?
- Түзеу мекемесінің жаңа басшылық құрамының тағайындалуы (11 ақпан) тергеумен байланысты ма?
- «Қара бүркітте» әлі де болса «өлі жандар» — қағаз жүзінде ғана бар қызметкерлер сақталған жоқ па?
Бұл сауалдарға әзірге ресми жауап жоқ.
Айта кетелік, биыл 11 ақпанда ДУИС сайтында «№39 мекемесіне» (колонияның ресми атауы) режим және жедел жұмыс жөніндегі жаңа орынбасар мен жалпы мәселелер және еңбек ұйымдастыру жөніндегі орынбасар тағайындалғаны туралы хабар шықты.
1 сәуірде Николай Гиньятов Қостанай облыстық Құқық қорғау орталығы парақшасында өзі жайлы «алдын ала тергеу деректерін жария етті» деген айып бойынша рапорт толтырылғанын хабарлады.
«Әскерилер ерекше мәртебелі нысандағы өрескел жемқорлық схемасын жариялағанымызға ашуланып, әскери прокурорға шағымданған: қалайша мұндай фактілерді қандай да бір азаматтық тұлғалар өздерінсіз жариялап жүр? Рапорт полицияға жолданды. 1 сәуірде (күлкі күні емес) полиция подполковнигі шеніндегі аға тергеуші қоңырау шалып, ‘өзіңізге қарсы’ түсініктеме беруді ұсынды. Мен оған әскери жемқорлық схемалары жайлы дерек көзін – Қазақстан сот органдары сайты екенін көрсеттім», – делінген орталық жазбасында.
Тергеу жалғасуда
Парақорлық бабы бойынша (ҚР ҚК 367‑б.) қозғалған іс әлі аяқталған жоқ. Егер кінә дәлелденсе, айыпталушылар 10 жылға дейін бас бостандығынан айырылуы мүмкін. Қоғам ортадағы ең басты үміт — «Қара бүркіттегі» тәртіпті сақтау үшін тағайындалған қызметкерлер заңды белден басуға жол бермейді. Әйтпесе, өмір бойына сотталғандардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін жүйенің өзі сенімнен айырылуы ғажап емес.