ШЕКАРА ҚЫЗМЕТІНІҢ МАҢЫЗЫ ЗОР

Шекара режимі мен аумақтық су ережесін бұзған 17 мыңнан астам адамды анықталды.

Фото: ru.freepik.com

ҚР Ұлттық қауіпсіздік комитетінің төрағасы Ермек Сағымбаев «Kazinform» агенттігінің тілшісіне берген сұхбатында шекара қауіпсіздігі, сыртқы саясат, кадр құрамы жөнінде баяндап берді, – деп хабарлайды newsroom.kz

– Ермек Алдабергенұлы, Мемлекеттік шекарамыздың қауіпсіздігі қалай қамтамасыз етіледі, мемлекеттер арасында шекараны бірлесіп күзетудің қандай тетіктері бар?

– Қазақстанның ахуалына геосаяси орналасуына байланысты заңсыз көші-қон, есірткі тасымалы, контрабанда, терроризм және діни экстремизм көріністері сияқты кең ауқымды сыртқы қауіп-қатерлер ықпал етіп отыр.Еліміздің шекарасында аталған қауіп-қатерлерге қарсы тұру Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне жүктелген.

Жыл басынан бері шекарашылар шекара режимі мен аумақтық су ережесін бұзған 17 мыңнан астам адамды анықтады. 340 шақырымнан астам браконьерлік құрал тәркіленіп, 3 миллиард теңге шығынның алдын алу мүмкін болды. 316 қару мен оқ-дәріні, 294 есірткіні, 268 діни әдебиетті алып өту әрекетінің жолы кесілді.

Ел басшылығы шекара қауіпсіздігін тұрақты деңгейде ұстауға көп көңіл бөледі. Жуырда Үкімет шекараны жақсарту бойынша кешенді шаралар жоспарын ұсынды. Бұл – инженерлік жабдықты күшейту, техникалық құрал-жабдықтар мен ұшқышсыз ұшу аппараттарын кеңінен қолдану, заманауи заставалар мен өткізу пункттерін пайдалануға беру арқылы «ақылды шекара» қағидатын кезең-кезеңімен енгізуді көздейтін байыпты құжат. Бұл шараларды жүзеге асыру, бір жағынан, республика шекарасын нығайтуға, екіншіден, адал азаматтардың қозғалысы мен сауда ағынын жеңілдетуге ықпал етуі керек.

Сонымен қатар біз шекаралық инфрақұрылымды жаңғырту ұзақ және күрделі процесс екенін түсінуіміз қажет. Бұл жерде мемлекеттік бюджеттің мүмкіндіктерін ескеру маңызды.

Көрші елдермен шекараны бірлесіп күзетуге келетін болсақ, оның бүкіл периметрі бойынша шекаралық өкілдіктер жұмыс істейді. Осы мәселелер бойынша шетелдік серіктестермен байланыс күнделікті жүзеге асырылады. Шекараның Қытай, Қырғыз, Ресей және Өзбекстан учаскелерінде жүйелі түрде бірлескен және келісілген іс-шараларды жүргіземіз. Сонымен қатар ТМД, ҰҚШҰ және ШЫҰ платформаларында тиісті мемлекеттердің шекара ведомстволарымен ынтымақтасамыз.

– Шекаралық қауіпсіздік жағдайын нақты түсіндірдіңіз, ал еліміздің ақпараттық кеңістігін киберқауіптерден қорғау туралы не айтасыз?

– Технологияның дамуын ескерсек, бұл – өте өзекті мәселе. Өздеріңіз білетіндей, Cyber ​​Shield жүйесі Қазақстанда 2018 жылдан бері жұмыс істейді. Соңғы бір жылда Интернеттің қазақстандық сегментіне жасалған

220 миллионнан астам желілік шабуылға тойтарыс берілді.

Қазақстан азаматтарының жеке деректерінің сыртқа шығуына және елдегі байланыс операторларының желілеріне хакерлердің енуіне қатысты жағдайға жеке-жеке тоқталғым келеді. Бұл фактілерді Ұлттық қауіпсіздік комитеті бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланбас бұрын әшкерелеген. Уәкілетті министрлікпен және байланыс операторларымен бірлесе отырып, олқылықтарды жою және залалды азайту жұмыстары жүргізілді. Мұндай шаралар тұрақты түрде жүзеге асырылып жатыр. Мысалы, қазіргі уақытта Ұлттық қауіпсіздік комитеті ұйымдасқан топтардың еліміздің аса маңызды ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылым объектілеріне қарсы жасаған қылмыстары бойынша 10 қылмыстық істі тергеу үстінде. Осы санаттағы істерді тергеудің ең қиын бөлігі – хакерлер мен шабуылдар көздерін анықтау.

Алдағы уақытта қылмыстық және қылмыстық іс жүргізу кодекстеріне осындай әрекеттерді жасағаны үшін жауапкершілікті қатайту бөлігінде түзетулер енгізу жоспарланып отыр.

Екіншіден, қазақстандықтарды алаңдататын мәселе – интернет-алаяқтыққа тоқталып өтсек. Уәкілетті органдар шабуылдаушыларға қарсы тұру үшін бірқатар шара ұйымдастырды. Тиісті заң жобасы Парламент Мәжілісінде талқыланады. Бұл жұмысқа Ұлттық қауіпсіздік комитеті де атсалысып жатыр.

Ақпараттық қауіпсіздік – жаңа шешімдерді үнемі іздеу. Заманауи технологиялардың болуы қауіпсіздікке 100% кепілдік бермейді. Цифрлық әлем күн сайын өзгеріп жатыр, тиісінше киберқылмыскерлердің мүмкіндіктері де дамып келеді. Біздің басты міндетіміз – осы «сайыста» артта қалмай, бір қадам алда болу.

Ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету барысында отандық бағдарламалық әзірлемелердің, сондай-ақ жасанды интеллект тетіктерінің қолданыла бастағаны қуантады.

– Жақында Астанада ШЫҰ саммиті өтті. Осы ауқымды шараны өткізуде Сіздің ведомство қандай үлес қосты?

– ШЫҰ саммиті ауқымы бойынша бұрын-соңды болмаған саяси іс-шара. Елімізге 16 елдің мемлекет және үкімет басшылары, халықаралық ұйымдардың басшылары келді.

Форумды өткізу тек ұйымдастырушылардан емес, арнаулы және құқық қорғау органдарынан да орасан зор күш-жігерді талап етті. Ұлттық қауіпсіздік комитеті халықаралық террористік ұйымдардың қарқындылығын ескере отырып, терроризмге қарсы күрес жөніндегі жедел штабтардың күштері мен құралдарының дайындығын арттыру шараларына бастамашылық жасады.

Террористік тұрғыдан осал 350-ге жуық нысан бағаланып, күзетілді. Сонымен қатар, 200-ден астам маңызды инфрақұрылым нысандарының қауіпсіздігі күшейтілді. Жарылғыш заттарды анықтайтын мамандар мен кинологтар жұмылдырылды. Барлығы 2500-ге жуық түрлі іс-шара жүзеге асырылды. Ел ішінде де, шетелдегі қауіп-қатер жағдайында да жедел жұмыс күшейтілді.

– Кез келген арнаулы қызмет жұртшылықтың көзіне түспейтін мекеме екенін бәрі біледі. Халыққа барлығын дерлік айта алмайсыз. Қызметіңіздің ерекшелігі мен ашықтығы арасындағы тепе-теңдікті қалай табуға болады?

– Шынында да, арнаулы қызметтегі жұмысы жоғары дәрежедегі құпиялылықты және қатаң қауіпсіздік протоколдарын сақтауды талап етеді.

Алайда біз халықтың сенімін сақтау қажет екенін де мойындаймыз. Тепе-теңдікке қол жеткізу үшін «мүмкіндік шегіндегі ашықтық» тәсілін ұстануға тырысамыз.

ҰҚК баспасөз қызметі өз жұмысының нәтижелері туралы ақпаратты жүйелі түрде жариялайды, журналистер үшін пресс-турлар, терроризмге қарсы операция жағдайындағы БАҚ әрекеттері туралы тренингтер мен дәрістер өткізеді.

Комитет Instagram, Facebook, Tik-Tok, X және YouTube видеохостингі сияқты әлеуметтік желілерде де белсенді.

Біз ақпаратты елдің қауіпсіздік мүддесіне қатер төндірмейтін,

сондай-ақ жедел-іздестіру іс-шараларымыздың егжей-тегжейлерін ашпайтын дәрежеде жариялаймыз.

Бұл ретте, Ұлттық қауіпсіздік комитеті кез келген мемлекеттік орган сияқты БАҚ өкілдері мен азаматтардың өтініштерін қабылдайды. Жыл басынан бері 11 000-нан астам өтініш келіп түсті. Оның біреуі де біздің тарапымыздан жауапсыз қалған жоқ.

Бұл шаралар халыққа арнаулы қызмет ерекшеліктерін тереңірек түсінуге және жас мамандарды ұлттық қауіпсіздік органдарында қызмет етуге тартуға көмектеседі деп сенеміз.

– Қазір жастардың әскери қызметке деген қызығушылығы төмен. Ұлттық қауіпсіздік комитетінде кадрларды іріктеу мен жинақтауда қиындықтар бар ма?

– Жастардың Ұлттық қауіпсіздік комитетінде қызмет етуге деген қызығушылығы төмендеген жоқ.

Керісінше, биыл Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Академиясы мен Шекара академиясына оқуға немесе тікелей қабылдауға іріктеу қатаң болғанымен, кандидаттар саны 30 пайызға өсті.

Біздің контингент мектеп түлектерінен немесе жұмыс істеп жүрген жоғары білімді, Отан игілігі үшін қызмет етуге дайын мамандардан тұрады.

Кандидаттарға қойылатын нақты талаптар ҰҚК сайтында орналастырылған немесе олармен тұрғылықты жеріңіздегі аумақтық органға барып таныса аласыз.

2023 жылдың қазан айынан бастап ведомствоның сайтында кандидаттарды қашықтықтан тестілеу бағдарламасы іске қосылды. Өз болашағын ұлттық қауіпсіздік органдарымен байланыстыруға бел буған кез келген адам тестілеуден өтіп, оның нәтижесі бойынша кандидаттар тізіміне қосыла алады. Бүгінгі таңда бұл мүмкіндікті 1300-ден астам адам пайдаланып, оның 175-і өту баллына қол жеткізді.

Жүктелуде...