Қазақстандық блогерлер салық төлеуге мәжбүр болады. АҚДМ өкілі блогерлерді БАҚ-пен теңестіруге болмайды деп есептейді, сондықтан олар үшін жеке заң жобасы әзірленуде, деп хабарлайды
newsroom.kz Kapital.kz-ге сілтеме жасап.
Мәжіліс жанындағы Қоғамдық палатаның төрағасы, депутат Айдос Сарым хабарлағандай, "онлайн-платформалар және онлайн-жарнама туралы" заң жобасының бастамашылары мәжілісте ұсынылған барлық алты саяси партияның өкілдері болып табылады. ҚР Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің "талдау және ақпарат орталығы" РМК директоры Михаил Комиссаровтың айтуынша, блогерлер мен әсер етушілердің басты айырмашылығы-олардың кәсіпкерлік қызметпен айналысуы. "Кәсіби журналистік қоғамдастық өкілдерімен консультациялар барысында журналист – бұл арнайы білім алған, осы қызметпен кәсіби түрде айналысатын адам деген шешім қабылданды және азаматтық журналистиканы, блогерлікті өз мақсатына сәйкес осы жұмыспен айналысатын кәсіби БАҚ қызметіне теңестіруге болмайды", - деп атап өтті Михаил Комиссаров. Осылайша, оның айтуынша, блогерлер мен әсер етушілер жаңа заңға сәйкес онлайн-платформаларда кәсіпкерлік қызметпен айналысатын пайдаланушылар болады. "Оларды сәйкестендіру тетіктерін фискалдық органдар айқындайтын болады. ЖК-ны тіркеудің ешқандай тетіктері мен міндеттері болмайды, бірақ олардың кірістері мен шығыстары арасындағы алшақтық анықталған жағдайда – 2025 жылдан бастап тетік құрылады, бұл мүмкін болады", - деп атап өтті ол.
Ол бұл бір күндік іс емес екенін түсіндірді, бірақ заң жобасы бұл қызметті заңды ағымға енгізу үшін негіз қалайды. "Сарапшылардың көптеген сөздерінде қандай да бір себептермен пікірталас бұл заңның репрессиялық сипатқа ие. "Әсер етуші" ұғымы азаматтық белсенділердің, қоғамдық пікір көшбасшыларының және т.б. қызметі ретінде түсіндіріледі. Шын мәнінде мұндай мақсат жоқ, оларды қандай да бір шеңберге айдау, оларды қандай да бір тізімге қосу",-деп сендірді Михаил Комиссаров.
Ол егер блогер, әсер етуші немесе пайдаланушы заңды бұзса, бүгінде елде бұл бұзушылықты тіркеу, оны уәкілетті органдарға беру және оны әкімшілік немесе қылмыстық жауапкершілікке тарту бойынша шаралар қабылдау үшін жеткілікті құқықтық тетіктер бар екенін атап өтті.
"Тағы бір мәселе, ҚР ҚК 274-бабы" Көрінеу жалған ақпарат тарату туралы "тұмсық "немесе" жаға","сөз бостандығын шектегіш" ретінде орналастырылады. Шын мәнінде, егер сіз осы санаттағы істерді тергеу жөніндегі уәкілетті орган болып табылатын ішкі істер органдарының статистикасына қарасаңыз, бұл өте қайғылы. 274 бап бойынша құқық қолдану практикасы іс жүзінде жоқ. Мен қателесуім мүмкін, бірақ жыл басынан бері ІІМ жұмыс топтарында 30 іс қозғалды, оның тек біреуі ғана сотқа жетті", - деп түсіндірді АҚДМ орталығының директоры. Оның айтуынша, өткен жылдары осы бап бойынша қозғалған және жауапқа тартылған істердің саны одан да аз.
"Сондықтан, осы Заңның міндеттерінің бірі-жалған ақпарат таратқаны үшін әкімшілік жауапкершілікті көздеу, сондықтан азаматтық қоғам да, мемлекеттік органдар да бір жағынан алдын алу құралы ретінде жұмыс істейтін пәрменді тетік қажет екенін айтады, яғни пайдаланушы олардың жауапкершілікке, соның ішінде материалдық жауапкершілікке тартылуы мүмкін екенін білуі тиіс, әлеуметтік желілерде жалған ақпарат таратқаны үшін және онымен айналысатын органдарға қалыпты құқық қолдану практикасын береді", - деп қорытындылады Михаил Комиссаров. Ол бұл заң жобасында ешқандай саясат жоқ екенін және коммерциялық құрамдас бөлікке көбірек бағытталғанын атап өтті.
Өз кезегінде ҚР Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің БАҚ саласындағы мемлекеттік саясат департаментінің директоры Қайнар Ахетов ЕАЭО елдері де осы мәселелерді өздерінің ұлттық заңнамаларында реттейтінін атап өтті.
"Осы Заң жобасының жаңашылдықтарын шартты түрде төрт блокқа бөлуге болады: ұғымдарға анықтама берілетін ақпаратты өзектендіру және талаптарды қарау; екіншісі – мазмұнды жаңғырту және монетизациялау, мемлекеттік тілге аудару мәселесі; үшінші блок – бұл экономикалық тұрғыда жарнама мәселесін қарау және осы саладағы қызметті реттеу. Заң жобасы бірінші кезекте азаматтарымыздың құқықтары мен бостандықтарының сақталуын қамтамасыз етуі тиіс, сондай - ақ платформаларды пайдаланушылар мен иеленушілердің мәртебесін ерекше атап өту қажет", - деп атап өтті департамент басшысы.
Сонымен бірге ол Германияның тәжірибесіне сілтеме жасады, онда 2 миллионнан астам жазылушысы бар медиа платформа жалған ақпаратты жоюға міндеттенеді деген заң қабылданды.
"Соңғы мәліметтерге сәйкес, көбісі әлеуметтік медиа қолданушылары. Facebook - те – 2 млн – нан астам, Instagram – да – 11 млн - нан астам және TikTok-та-7 млн-нан астам осындай мәліметтер бар, бұл заң жобасы-осы саладағы қоғамдық қатынастарды реттеуге арналған қадам", - деп қорытындылады Қайнар Ахетов.
