Мемлекет тұрақтылығы мен азаматтардың әл-ауқаты қауіпсіз ортасыз мүмкін емес. Осы орайда Қазақстан Республикасының Президенті бастамашылық еткен «Қауіпсіз қоғам» жобасы ел көлемінде жүзеге асып келеді. Бұл бастама – тек ішкі істер саласына ғана емес, барлық азаматтық институттарды, отбасы құндылықтарын, қоғамдық тәртіпті, азаматтардың құқықтық және ақпараттық қауіпсіздігін қамтитын ауқымды бағдарлама. Түркістан қаласында бұл жоба нақты нәтижелерге негізделіп, құқықтық мәдениет қалыптастыруда, қылмыстың алдын алуда, азаматтардың өзара жауапкершілігі мен сенімін арттыруда маңызды рөл атқаруда.
Жобаның түпкі мақсаты мен ауқымы
«Қауіпсіз қоғам» жобасы бірнеше стратегиялық міндеттерді қамтиды:
- Қоғамдық тәртіп пен қауіпсіздікті қамтамасыз ету;
- Құқық бұзушылықтардың, оның ішінде отбасылық зорлық-зомбылықтың алдын алу;
- Жол-көлік оқиғаларын азайту және көлік қозғалысының қауіпсіздігін күшейту;
- Қоғамда парасаттылық пен құқықтық мәдениетті дамыту;
- Цифрлық және ақпараттық қауіпсіздікті күшейту;
- Мемлекет пен халық арасындағы кері байланысты жетілдіру.
Қоғамдық қауіпсіздік және бейнебақылау жүйесі
Қаланың тыныштығы мен азаматтардың күнделікті қауіпсіздігін қамтамасыз ету бағытында Түркістанда 500-ден астам бейнебақылау камерасы қоғамдық орындарда, мектептер мен балабақша маңында, саябақтарда, жол қиылыстарында орнатылды. «Сергек» жүйесі арқылы құқық бұзушылықтар автоматты түрде тіркеліп, құқық қорғау органдары шұғыл әрекет етеді. Қаланың 24/7 режимде жұмыс істейтін Жедел басқару орталығы (ЖБО) нақты уақыт режимінде тәртіпті бақылауда ұстайды. Қоғамдық тәртіпті қамтамасыз ететін жаяу патрульдер мен «Қауіпсіз аула» жобасы тұрғындар арасында жоғары сенімге ие.
Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу және отбасын қорғау
Бұл бағытта «Қауіпсіз қоғам» жобасы ерекше маңызға ие. Түркістанда әйелдер мен балаларды қорғау инспекторлары бекітіліп, тәуекел тобындағы отбасылармен жұмыс жанданды. Психологтар мен әлеуметтік қызметкерлердің көмегімен отбасылық жанжалдарды реттеу үшін дағдарыс орталықтары жұмыс істейді. "Жанұя орталығы", "Анаға тағзым" үйлері, сенім телефондары тәулік бойы көмек көрсетуге дайын. Қоғамдық бірлестіктермен бірлесе отырып "Зорлық-зомбылыққа жол жоқ", "Бақытты отбасы – қауіпсіз қоғам" секілді акциялар ұйымдастырылуда.
2024 жылы тіркелген тұрмыстық зорлық деректері 17%-ға азайып, алдын алу шараларының тиімділігін көрсетті.
Жол қауіпсіздігі мен жол-көлік мәдениеті
Түркістанда жол-көлік оқиғаларының алдын алу үшін қаладағы басты жол тораптарында интеллектуалды бақылау жүйелері орнатылып, жылдамдықты асыру, бағдаршамға бағынбау деректері азайды. Жаңа жарық шамдары, жаяу жүргіншілер өткелдері, ескерту белгілері орнатылып, жол инфрақұрылымы жақсарды. Мектеп оқушылары арасында "Жас инспекторлар", "Жолда абай бол!" секілді жобалар іске асырылуда. Тұрғындармен жол мәдениеті бойынша түсіндіру жұмыстары жүргізіліп, жүргізушілер мен жаяу жүргіншілердің құқықтық сауаты артуда.
2023 жылдың соңында Түркістан қаласында жол-көлік оқиғаларының саны 18%-ға төмендегені тіркелді.
Ақпараттық және цифрлық қауіпсіздік
«Қауіпсіз қоғам» жобасының жаңа бағыты – ақпараттық гигиена мен киберқауіпсіздікті сақтау. Түркістан қаласы бойынша білім беру мекемелерінде оқушыларға арналған киберқауіпсіздік сабақтары енгізілді. Жалған ақпаратпен күресу, интернет алаяқтықтың алдын алу мақсатында "Цифрлық иммунитет" жобасы іске қосылды. Қоғамдық медиақауіпсіздік тақырыбында тұрғындармен кездесулер, тренингтер өткізіледі.
Азаматтық қоғамның қатысуы және қоғамдық бақылау
Қауіпсіздік тек құқық қорғау органдарының емес, барша азаматтардың ортақ жауапкершілігіне айналды. Түркістанда қоғамдық кеңестер, ардагерлер ұйымдары, жастар ресурстық орталықтары қауіпсіздікке қатысты жобаларға атсалысуда. "Халықтық бақылау", "Полиция – халықпен", "Ашық әкімдік" форматтары арқылы тұрғындар өз пікірін ашық білдіріп, нақты ұсыныстар береді. Қоғамдық тыңдауларда тұрғындардың көше жарықтандыруы, жол белгілері, балалар алаңшаларының қауіпсіздігі жөніндегі өтініштері тыңдалады.
Болашақ міндеттер мен даму перспективалары
Түркістан қаласында «Қауіпсіз қоғам» жобасын одан әрі жетілдіру үшін мынадай жоспарлар бар:
- Қала аумағындағы барлық мектептер мен емханаларды толық бейнебақылау жүйесімен жабдықтау;
- Қауіпсіз аудан, қауіпсіз ауыл жобаларын дамыту;
- Цифрлық қауіпсіздік орталықтарын ашу;
- Халықты құқықтық, цифрлық, әлеуметтік сауаттылыққа баулитын орталықтар ашу;
- Қоғамдық тәртіпті қадағалайтын еріктілер тобын кеңейту, Smart-қоғам қағидатын енгізу.
Қорытынды
Түркістан қаласындағы «Қауіпсіз қоғам» жобасы – бұл жай ғана мемлекеттік бағдарлама емес, бұл – қоғамның жаңа парадигмасы. Әрбір тұрғынның қауіпсіздігі мен тыныштығы – мемлекеттің басты құндылығы екенін көрсететін нақты дәлел. Түркістан тәжірибесі – құқықтық, зияткерлік, ақпараттық және әлеуметтік қауіпсіздіктің үйлесім тапқан заманауи моделіне айналып келеді. Болашақта бұл модельді өзге өңірлерге кеңінен тарату – ел дамуының кепілі болмақ.