Қазіргі Қазақстанда қоғамдық тұрақтылық пен әділетті басқару жүйесін қалыптастыру – басты стратегиялық мақсаттардың бірі. Осы бағыттағы мемлекеттік идеологиялық бағдарламалар ішінде «Заң және тәртіп» топтастырылған нарративінің орны ерекше.
Бұл тұжырымдама – мемлекет пен қоғам арасындағы сенім мен өзара жауапкершілікті нығайтатын, құқықтық мәдениет пен заң үстемдігін күнделікті өмір салтына айналдыратын идеологиялық негіз.
Түркістан қаласы – бұл нарративті нақты іске асырып, құқықтық реформалар мен қоғамдық тәртіп саласында жүйелі жұмыс жүргізіп жатқан өңірлердің бірі.
Нарративтің мәні мен мақсаты
«Заң және тәртіп» нарративі – бұл жай құқық қорғау саласын дамыту емес, бұл азамат пен мемлекеттің арасындағы жаңа қатынас үлгісі. Бұл саясаттың негізгі міндеттері:
Әділетті сот жүйесі мен құқық қорғау органдарының ашықтығы;
Азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын тиімді қорғау;
Қоғамдық тәртіп пен қауіпсіздікті сақтау;
Құқықтық мәдениет пен заңға құрметті қалыптастыру;
Сыбайлас жемқорлықпен нөлдік төзімділік қағидатымен күресу.
Түркістанда бұл бағытта нақты, кезең-кезеңімен жоспарланған істер атқарылуда.
Құқық қорғау жүйесін жетілдіру және цифрландыру
Түркістан қаласында құқық қорғау саласын жаңғырту мен цифрландыру бағытындағы ауқымды өзгерістер орын алуда:
Қалалық полиция басқармасы мен прокуратура халықпен ашық және жедел байланыс орнату үшін онлайн жүйелерді толық енгізді;
«102» мобильді қосымшасы, «Сергек» интеллектуалды бақылау жүйесі, «Сот кабинеті», «E-Protokol» сияқты цифрлық құралдар азаматтардың шағымдары мен өтініштеріне уақытылы жауап беруге мүмкіндік береді;
Сот ісін жүргізу үдерісінің ашықтығы мен әділеттілігі артып, халықтың сот жүйесіне деген сенімі нығайды.
Қоғамдық қауіпсіздік – тәртіп негізі
Қоғамдық тәртіп – әлеуметтік тұрақтылықтың кепілі. Түркістанда бұл бағытта бірнеше маңызды бастамалар жүзеге асырылды:
Қала аумағына 300-ден астам бейнебақылау камерасы орнатылып, қоғамдық орындар мен жол қиылыстары толық бақылауға алынған;
Профилактикалық рейдтер, полицияның қоғамдық қабылдаулары, мектеп инспекторларының жұмысы күн тәртібінен түскен емес;
Қоғамдық орындарда құқық бұзушылықтардың саны жыл сайын төмендеуде – бұл қоғамдық тәртіптің жақсарғанын көрсетеді;
Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу мақсатында әйелдерді қорғау инспекторлары мен сенім телефондары белсенді жұмыс істеуде.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы ашық қоғам құру
«Заң және тәртіп» тұжырымдамасы парасаттылық идеологиясына сүйенеді. Түркістан қаласында сыбайлас жемқорлықпен күрес – тек жаза арқылы емес, алдын алу, ашықтық және қоғамдық бақылау арқылы жүргізілуде:
Қалалық әкімдік пен мемлекеттік мекемелерде "Ашық бюджет", "Ашық әкімдік", "Antikor Live", "Сервистік әкімдік" жобалары арқылы тұрғындардың мемлекетпен байланысы жеңілдеді;
Мемлекеттік қызметтер 90% электрондық форматқа көшірілді, бұл – пара беру ықтималдығын азайтуға әсер етті;
"Адал ұрпақ", "Саналы ұрпақ", "Парасат жолы" жобалары арқылы жастардың бойында адалдық құндылықтары қалыптастырылып жатыр.
Құқықтық мәдениет пен білім беру
Қоғамның заңға бағынуы үшін оның мүшелерінің құқықтық сауаты жоғары болуы қажет. Бұл бағытта Түркістанда:
Мектептер мен колледждерде құқық негіздері пәні кеңейтіліп, қосымша сабақтар, дебаттар мен дөңгелек үстелдер өткізіледі;
"Жас заңгерлер клубы", "Құқықтық сауаттылық апталығы" сияқты жобалар жастардың заңға деген көзқарасын өзгертіп, құқықтық білімін тереңдетуде;
Жергілікті БАҚ пен әлеуметтік желілер арқылы түсіндіру және құқықтық ағарту жұмыстары жүргізіледі.
Азаматтық қоғам мен тұрғындардың белсенділігі
Құқықтық мемлекет тек жоғарыдан төмен қарай құрылмайды. Түркістанда азаматтық қоғам институттары белсенді жұмыс істейді:
Қоғамдық кеңестер, ардагерлер ұйымдары, еріктілер қозғалыстары құқықтық тәртіпті қадағалау мен түсіндіру жұмыстарына атсалысуда;
«Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасы аясында әкімдіктер мен полиция ашық есік күндерін, көшпелі қабылдауларды жиі ұйымдастырады;
Әлеуметтік желі арқылы құқық қорғау органдарына жедел сигнал беру тәжірибесі қалыптасты.
Болашақ міндеттер мен даму бағыттары
«Заң және тәртіп» нарративі – уақытша науқан емес, ол қоғамдық сананы қалыптастыратын ұзақмерзімді идеологиялық негіз. Алдағы уақытта Түркістанда:
Құқықтық цифрландыру аясын кеңейту;
Сот жүйесінің қолжетімділігін арттыру;
Құқық қорғау органдарының кәсібилігін көтеру;
Қоғамдық бақылауды одан әрі жандандыру міндеттері тұр.
Қорытынды
Түркістан қаласында «Заң және тәртіп» нарративі – қағаздағы бастама емес, нақты істермен жүзеге асқан жүйелі саясат. Бұл нарратив аясында қоғамдық қауіпсіздік нығайып, құқықтық мәдениет артып, азаматтардың мемлекетке деген сенімі қалыптасуда. Заң үстемдігі бар жерде әділет орнайды. Ал әділет орнаған жерде – тұрақтылық, даму және ертеңге деген сенім бар. Түркістан осы бағытта өз тәжірибесін көрсетіп келеді – бұл бүкіл елге үлгі бола алатын оң өзгеріс.