Адамзаттың Ұмытылған Шедеврлері туралы білесіз бе?
Әлемнің ғажайыптары туралы айтқанда, ойымызға Тәж-Махал, Мысыр пирамидалары секілді атаулар келеді. Мүмкін, сіз Ангкор-Ват, Петра немесе Пасха аралындағы Моаи мүсіндері туралы да естіген шығарсыз. Алайда, тарихтағы ғажайыптар бұлармен шектелмейді. Ұмыт қалған елдер, саяси жағдайлар немесе археологиялық жаңалықтардың болмауының салдарынан көптеген таңғажайып ескерткіштер назардан тыс қалған.
Ұлы Қытай Каналы: Уақытпен Сыналған Ғажайып
Ұлы Қытай Каналы 2 500 жылдан бері әлемдегі ең ұзын кеме жүзетін канал болып табылады. Оның ұзындығы 1 776 шақырымға созылып, ені кейбір жерлерде 350 метрге дейін жетеді. Дау Юньхэ деп аталатын бұл канал Қытайдың солтүстігі мен оңтүстігін байланыстыратын экономикалық күретамыр ретінде қызмет етеді.
Бұл канал б.з.д. V ғасырда пайда болған, сол кезде У патшалығының билеушісі әскери қажеттіліктер үшін канал қазуды бұйырған. Кейіннен әртүрлі билеушілер бұл каналды кеңейтіп, толықтыра отырып, оны Қытайдың экономикалық тірегіне айналдырды. Бүгінде бұл канал ежелгі инженерияның жарқын үлгісі ретінде сақталған.
Будж-Бим: Австралияның Ақылды Су Жүйесі
Австралияның оңтүстік-шығысында орналасқан Будж-Бим ежелгі гундижмара тайпасының аквакультура жүйесі болып табылады. Олар 6 500 жыл бұрын базальт тастарды пайдалана отырып, су арналары, бөгеттер мен тоғандар салған. Бұл жүйе австралиялық өзен жәндіктерін аулауға, олардың популяциясын бақылауға және сауда жасауға мүмкіндік берді.
Қазіргі уақытта Будж-Бим Дүниежүзілік мұра тізіміне енгізілген және ежелгі халықтардың инженерлік қабілеттерінің тамаша үлгісі ретінде танылды.
Чоғазанбил Зиккураты: Иранның Ұмытылған Пирамидасы
Египет пирамидаларының танымалдығына қарамастан, Месопотамияның зиккураттары да архитектуралық ғажайыптар қатарында тұр. Ирандағы Чоғазанбил зиккураты б.з.д. 13 ғасырда салынған және ежелгі Элам өркениетінің мәдени мұрасын көрсетеді.
Сонымен қатар, Урдағы Ұлы Зиккурат б.з.д. XXI ғасырда салынған және ежелгі әлемнің жеті кереметінен де ежелгі. Бұл құрылыстар ежелгі адамдардың рухани және инженерлік қабілеттерін дәлелдейді.
Боробудур: Оңтүстік-Шығыс Азияның Інжу-Маржаны
Индонезияда орналасқан Боробудур әлемдегі ең үлкен буддистік ғибадатхана болып табылады. VIII немесе IX ғасырда салынған бұл ғимарат 2 миллионнан астам вулкандық тастан тұрғызылған және ешқандай цемент қолданылмаған.
1000 жылға жуық уақыт бойы ұмыт қалғанына қарамастан, бұл ғибадатхана бүгінгі күнге дейін жақсы сақталған және архитектуралық шедевр ретінде бағаланады.
Лунмэнь Үңгірлері: Тасқа Салынған Өнер
Қытайдың Хэнань провинциясындағы Лунмэнь үңгірлерінде 100 000-нан астам Будда мүсіндері, фрескалар және көне жазбалар сақталған. Бұл үңгірлерде 400 жыл бойы үздіксіз жұмыс жүргізілген және олар Қытайдың тарихи және рухани мұрасын көрсетеді.
Үңгірлердегі ең үлкен мүсіндердің бірі – 17 метрлік Вайрочана Буддасы. Бұл ғажайыптарды көру Қытайға сапардың ажырамас бөлігі болуы тиіс.
Гөбекли Тепе: Цивилизацияның Бастауы
Түркияда орналасқан Гөбекли Тепе ғибадатханасы адамзат тарихын қайта жазуда. Жасы 11 000 жылдан асқан бұл ғимарат Стоунхенжден және Египет пирамидаларынан әлдеқайда ежелгі. Оның тас бағандары мен айналмалы алаңдары ерте қоғамдардың ұйымдасу деңгейін көрсетеді.
1994 жылы ашылған бұл ескерткіш әлі күнге дейін археологтардың зерттеу нысаны болып отыр.