Қысқы дөңгелек не үшін керек?
Жалпы, қысқы және жазғы дөңгелектердің айырмашылығы жалғыз оның «бедерінде» немесе «суретінде» ғана емес. Қысқы дөңгелек төмен температураға төзетін арнайы химиялық құрамнан жасалады. Егер жазғы шинамен аязға шықсаңыз, дөңгелек суықтан қатайып, көлік жүргізушінің басқаруына бағынбай қалады. Сондай-ақ, барлық мерзімге арналған әмбебап дөңгелектер (всесезонка) қысы қатты болатын аймақтарға жарамсыз екенін есте сақтаған жөн.
Дөңгелектерді қашан ауыстырған жөн?
Ауа температурасы бір апта бойы 5-7°С-тан көтерілмесе, дөңгелектерді алмастырудың қамына кірісу қажет. Әдетте, бұл қазан айының соңы мен қарашаның басына сәйкес келеді.
Қысқы дөңгелекті қалай таңдаймыз?
Дөңгелектің екі түрі бар: «тікенекті» және «жабысқақ» дөңгелектер. Соңғысы скандинавиялық және еуропалық түрлерге бөлінеді. Демек, жалпы алғанда, қысқы дөңгелектердің үш түрі бар және олардың өзара айырмашылығы өте көп. Мысалы: «тікенекті» дөңгелек қысы қатал, көктайғақ жиі болатын аймақтарға арналса, скандинавиялық «жабысқақ» дөңгелек қысы ұзақ болатын, қар қалың түсетін, температурасы төмен аймақтар үшін тиімді. Мұндай дөңгелектермен омбы қардан қорқудың қажеті жоқ, бірақ тайғақ жерде жылдамдықты бірқалыпты ұстап, бұрылыстарда абай болған абзал. Ал, ел арасында еуропалық саналатын «жабысқақ» дөңгелектер қысы ылғалды, сулы, қарлы, жаңбырлы болатын аймақтарға арналған. Мұндай шиналармен көлік қар үйінділерінен оңай өтеді, аязды күні құрғақ асфальтта да жеңіл жүреді, бірақ көктайғақта сақ болуды талап етеді. Көктайғақ демекші, осы тұста талай жүргізушіге «тосыннан» келетін табиғат құбылысына кеңірек тоқталып, мұндайда қалай жүру керектігі жайлы кеңестерді ұсынсақ.
Жолдың бетіндегі көктайғақты қалай анықтауға болады?
Жолға шыққанда дереу оның «тайғақтық» деңгейін анықтауға тырысыңыз. Мұны келесі жолмен тексеруге болады: көріп-байқау арқылы, жүріп келе жатып тежегішті басу арқылы немесе жылдамдықты дереу ұлғайту арқылы. Егер көлік сырғанаса онда жол өте тайғақ. Мұндай жағдайда келесіні есте сақтаған жөн: қозғалыс жылдамдығын асырмай, көліктің қауіпсіздік аймағын ұлғайтыңыз. Яғни, тайғақ жолда тоқтау үшін үлкен қашықтық сақтап, әрбір әрекетті ертерек жасаңыз. Сонымен қатар, көпірлер, көше қиылыстарының алды мен көлеңке жерлерде сақтық танытқан жөн. Мұндай учаскелерде көктайғақ ерте түсіп, кеш ериді. Және тежегішті қалт басу мен рульді қалт бұрудан аулақ болыңыз. Барлық іс-қимылыңыз салмақты да баяу болуы тиіс.
Көлікті көктайғақта қалай қауіпсіз тоқтатуға болады?
Тәжірибесі аз жүргізуші әдетінше мұндай сәтте тежегішті басып алады. Нәтижесінде темір тұлпардың дөңгелегі сестей қатып, мұз бетінде одан әрі сырғанауға мүмкіндік береді. Мұндайда рөлді бұрғаннан еш ишара жоқ, көлік сырғанаған күйі тіке кете береді. Демек, асып-сасып, көлікті жақсырақ тоқтатамын деп тежегіштің үстіне мініп алудың еш қажеттігі жоқ.
Тайғақ жолда көлікті нәтижелі тоқтатудың үш тәсілі бар: тежегіш пен «газды» кезек-кезек алмастыру арқылы, үзіп-үзіп немесе сатылы тоқтату.
Тайғанақ бұрылыстан қалай қауіпсіз өту керек?
Бұрылыстардан өткен кезде көлікке физиканың «көлденең» күші әсер етеді. Жылдамдық жоғарылаған сайын бұрылыста шетке сырғанап кету немесе аударылу қаупі де артады. Сол себепті ең басты сақтық – мүмкіндігінше жылдамдықты бәсеңдету және тежегішті қатты баспау.
Көлікті шетке сырғанаудан сақтау үшін келесі ережені есте ұстау қажет:
— бұрылысы бар учаскелерден барынша төмен жылдамдықпен жүру;
— рөлді баяу бұру;
— бұрылыстар мен дөңгеленген жол учаскелерінде тежегішті мүмкіндігінше баспау.