Ядролық сыйлық: Росатом елімізде уран өндіретін кен орнын бақылауға алған ба?

Бұған дейін «Росатомның» Қазақстандағы тағы бір олжалы кен орны саналатын «Буденовскоеның» 49 пайыз үлесін сатып алатыны туралы ақпарат тараған болатын. Ресейлік БАҚ сенсациялық шешім жасалған дейді «Росатом» мемлекеттік корпорациясы Қазақстан Республикасымен келісім шарт түзген. Қазақстан Республикасының электрондық үкімет порталының анықтамаларына сәйкес, «Ураний Уан Груп» компаниясы (ресейлік тіркеумен «Росатоманың» 100% еншілес компаниясы) 2022 жылғы 14 желтоқсанда «Степногорск тау-кен-химия комбинаты» ЖШС-нің иесі болған. Өз кезегінде, 2016 жылдың 6 қазанынан бастап СГКХ «Буденовское» БК иесі болды, деп жазады profile.ru-сілтеме жасаған newsroom.kz сарапшысы. Келісім шарт сомасы жария етілмеген. Бірақ 2022 жылдың қараша айында БАҚ-та ресейлік Газпромбанк Қазақстанда тағы бір уран активін сатып алу бойынша «Росатом» мәмілесін 1,6 млрд долларға қаржыландыратыны хабарланған. Жоспарларға сәйкес, екі жылдан кейін «Буденовское» БК учаскелерінде өндіру 2025 жылы 4,5 мың тоннаға дейін ұлғаюмен және 2026 жылы 6 мың тоннаға толық қуатқа шығумен 2,5 мың тоннаға жетеді – бұл үш жылдық көлемдер «Росатоммен» келісімшартқа отырған екен. Өткен жылдың соңында алтыншы және жетінші учаскелердің қоры 114,2 мың тоннаға бағаланған. «Буденовское» БК-мен жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт 2045 жылға дейін түзілген. Қазақстанның тау-кен өнеркәсібінің жетекші салаларының бірі – уран өндірісі. Еліміз уран өндіруден әлемде бірінші орында, ал уран қоры бойынша екінші орында. 2018 жылдан бастап уран сату көлемі бойынша да әлемде бірінші орынға шықты. Елімізде жыл сайын 20 мың тоннадан астам уран өндіреді. Бұл – әлемдегі бүкіл уран өндірісі көлемінің шамамен 40 пайызы көрінеді. Ресми дерек бойынша Қазақстанда әлемдік расталған уран қорының 12 пайызы бар, бұл шамамен 625 мың тонна. Болжам бойынша ресурс 785 мың тоннаға дейін артуы мүмкін. 2021 жылы «Ураниум Уан Груп» Қазақстанда 4,4 мың тонна уран (жалпы өндіріс көлемі – 21,8 мың тонна) өндірген. Яғни үлесі – шамамен 20 пайыз деңгейінде. Еліміз бойынша уран негізінен Түркістан, Қызылорда және Ақмола облыстарында өндіріледі.