Мұнай бағасы құлады: Әлемдік мұнай 2021 жылғы деңгейге дейін төмендеді
Әлемдік нарықта мұнай бағасы соңғы бірнеше жылдағы ең төменгі көрсеткіштерге түсті. Сауда барысында Brentмаркалы мұнайдың баррелі 60 доллардан төмен деңгейге дейін арзандап, 2021 жылдан бергі ең әлсіз бағалар тіркелді.
Сейсенбі күні Brent мұнайы барреліне 59,7 доллар деңгейінде саудаланды. Бұл – соңғы төрт жылдағы ең төмен көрсеткіштердің бірі. Ал америкалық WTI маркалы мұнай бағасы 55,8 доллар шамасында қалыптасты, бұл да 2021 жылдан бергі минимумға жақын.
Бағаның құлдырауына не әсер етті?
Сарапшылар мұнай бағасының төмендеуін бірнеше негізгі фактормен байланыстырады:
Ұсыныстың күрт артуы – 2025 жылы әлемдік өндіріс көлемі айтарлықтай өсті. Әсіресе OPEC+ елдерінің өндірістік квоталарды жедел кеңейтуі нарықта артық мұнайдың жиналуына әкелді.
Сұраныстың баяу өсуі – жаһандық экономикадағы өсім қарқыны күткендегіден төмен болып отыр.
Геосаяси тәуекелдердің азаюы – Украина төңірегіндегі келіссөздерге қатысты жаңалықтар нарықтағы алаңдаушылықты біршама бәсеңдетті.
Халықаралық энергетика агенттігінің дерегінше, 2025 жылы мұнай қоры бірнеше ай қатарынан өсіп, соңғы жылдардағы ең жоғары деңгейге жеткен.
Қазақстан үшін бұл нені білдіреді?
Қазақстан – мұнай экспорттаушы ел. Сондықтан әлемдік бағаның төмендеуі:
- бюджет кірістеріне қысым түсіруі мүмкін;
- мұнайдан түсетін экспорттық табысты азайтады;
- Ұлттық экономика үшін сақтық саясаттың маңызын арттырады.
Сонымен қатар сарапшылар Қазақстан мұнайының өзіндік құны салыстырмалы түрде төмен екенін, бұл бағаның қысқа мерзімді құлдырауын еңсеруге мүмкіндік беретінін атап өтеді. Алайда егер төмен баға ұзақ сақталса, мұнай кірісіне тәуелді салаларға қосымша тәуекел туындайды.
Алдағы кезеңге болжам
Халықаралық сарапшылардың бағалауынша, алдағы жылы да әлемдік мұнай нарығында артық ұсыныс сақталуы мүмкін. Өндіріс өсіп жатқанымен, сұраныс тарихи тұрғыдан баяу қарқынмен артып отыр. Бұл бағаның жоғары деңгейге тез оралуына кедергі келтіруі ықтимал.