Кешірімнің салмағы (әңгіме)
Ұшақ Астанаға бет алып бара жатты. Терезеден төмендегі сары далаға көз салып отырғанымда, қасымдағы орынға ақ жаулықты әже жайғасты. Сәлден соң күлімсіреп амандасып, жол бойы әңгіме тиегін ақырын ағытты. Даусы баяу, үні жұмсақ, жүзінде жылдар ізі мен сабыр көрінеді.
— Астана енді салынып жатқан кезде мен де осылай пойызбен, ұшақпен жиі қатынап жүретінмін, — деді ол ескі күндерді еске алып. — Сол жылдарда талай сынақтан өттім ғой…
Мен үнсіз тыңдап отырдым.
— Біз күйеуіммен студент кезде таныстық, — деді апа жымиып. — Алматыда институтта бірге оқыдық. Бір бөлмелі пәтер жалдап, таңғы шайды бірге ішіп, кешке бірге сабақ оқитынбыз. Кейін ол қызметте өсті, бастық болды. Ал мен үйде бала-шағамен қалдым. Бес баламды бағып, үйдің берекесін ұстап отырдым. Елдің бәрі «мына екеуі тату отбасы» деп мақтап жататын.
Ол бір сәт үнсіз қалды. Терезе сыртындағы бұлттарға қарап отырып, баяу ғана жалғастырды:
— Бір күні күйеуімнің басқа әйелмен жүргенін естідім. Алғашында сенбедім. Бірақ рас болып шықты. Ол — менің әріптесім еді. Бір жылдан астам бірге тұрыпты. Бәрі білген, тек мен ғана бейхабар едім… Ажырастық. Бес балам әкесін жібергісі келмеді. Бірақ ол артына қарамай кетті.
Әже аз-кем тыныстап, терең күрсінді.
— Содан кейін мен ешкімге мұңымды айтпадым. Елдің сөзі, мүсіркеуі жаныма батты. Жұмыстан кеттім. Бес балам үшін өмір сүрдім. Қиындыққа қарамай, оларды аяқтан тұрғыздым. Құдайға шүкір, бәрі жақсы азамат болды.
Ұшақ жеңіл шайқалып өтті. Әже сәл жымиып, сөзін жалғады:
— Төрт жыл бұрын бұрынғы күйеуім есік қағып келді. Басы иілген, жүзі жүдеу. Ұлы түрмеге түскен, әйелі басқа еркекпен кетіп қалыпты. «Кешірші, менде ештеңе қалған жоқ» деді. Мен кіргізбедім. Бірақ балаларым ақылдасып, үйдің жанындағы ескі тамды жөндеп, соған орналастырды. «Әке бәрібір біздің әкеміз ғой» деді. Балаларым оны кешірді. Ал мен… мен кешіре алмадым.
Ұшақтағы жарық әженің жүзіне түсті. Көзінің түбінде жылдар бойы жиналған мұң бар еді.
— Балаларымды мейірімге тәрбиеледім, — деді ол тыныш үнмен. — Олар иманды, жұмсақ жүректі болып өсті. Бірақ менің ішімдегі реніш сол күйі кетпеді. Уақыт бәрін ұмыттырмайды екен.
Ұшақ Астана әуежайына қонғанда, әже орнынан тұрып, сөмкесін алды.
— Өмірде ең қиын нәрсе — кешіру, — деді ол күлімсіреп. — Бірақ кешіре алмау одан да ауыр…
Мен ұзақ отырып қалдым. Терезеден жаңадан салынып жатқан қаланың шамдары жылт-жылт етеді. Ал менің ойымда сол бір сөз айналып тұрды:
«Кешірімнің салмағы…»