Түркістан облысының әлеуметтік дамуы

Әлеуметтік даму – өңірдің стратегиялық басымдығы

Түркістан облысы Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуында 2021–2025 жылдарға арналған Кешенді жоспар аясында ерекше назарда. Бұл жоспар құны 1,9 трлн теңгеге жететін 9596 жұмыс орнын қамтитын 71 инвестициялық жобаны ұсынып, өңірдің әлеуметтік инфрақұрылымын нығайтуға бағытталған  .

Инфрақұрылым және коммуналдық қамтамасыз ету

Электр, су, газ және жаңартылатын энергия

Облыс бойынша 833 елді мекеннің 814-і орталықтандырылған электр желісіне қосылған және 19 елді мекен дербес электр жүйесімен қамтамасыз етілген.

Қазіргі таңда жаңартылатын энергия көздерін дамытуда жетістіктер бар: 2021-2023 жылдар аралығында іске қосылған 23 жобаның жалпы қуаты – 228.6 МВт. Олардың ішінде Шәуілдір елді мекеніндегі 50 МВт күн электр станциясы жылдың соңына дейін пайдалануға беріледі  .

Ауыз сумен қамту деңгейі қалаларда – 99%, ауылдары — 93%, 2025 жылға дейін 100% қамту жоспарланған. Бүгінде 60 нысан салынып жатыр, оның ішінде 30 елді мекенде жаңа жүйелер орнатылуда  .

Табиғи газбен қамту 84.9% деңгейіне жеткен, 2025 жылға дейін бұл көрсеткіш 85–90% дейін ұлғайтылмақ.

 Білім беру: инфрақұрылым мен цифрлық жүйелер

Мектептер, жоба және технологиялық интеграция

910 мемлекеттік мектептің 99.9% интернетпен қамтамасыз етілді; 2024 жылы 330 мектепке Starlink құрылғысы орнатылды (бюджеттен үнемделген 630 млн теңге қаражаты арқылы)  .

2024 жылы жоба аясында 4 апатты мектептің құрылысы басталды, оның 3-уі «Жайлы мектеп» бағдарламасы арқылы пайдалануға беріледі: Қазығұрттағы «Т. Тула атындағы», Сарыағаштағы №2 А. Сүлейменова атындағы, Созақтағы Ы. Алтынсарин атындағы ЖОМ.

Үш ауысымды 5 мектепке қосымша ғимараттар темірдей жоспармен салынып жатыр, осы жылы аяқталмақ.

Сонымен қатар «Жайлы мектеп» жобасы шеңберінде Ғимаралы және IT-лицейлер де жүргізілуде  .

Білімнің сапасын көтеру үшін BilimLand, Face ID, Е-асхана, Е-кiтапхана, Intellectum, Codrone және IoT‑жабдықтары тестілеуден öтіп, нәтижлері оң болған мектептерге ендіріледі  .

Назарбаев Зияткерлік мектебі мен “Дарын” мектебі

720 орындық Назарбаев Зияткерлік мектебі құрылыс кезеңінде. Жоспар бойынша пайдалануға тапсырылатын болады.

«Дарын» мектеп-интернатында жаңа оқу корпуса және 500 орындық жатақхана салу жүргізілуде.

Денсаулық сақтау және әлеуметтік қорғау

Медицина нысандары және төсек орындар

Жол картасы аясында 570 төсек-орынды облыстық аурухана, 190 төсек-орынды балалар ауруханасы, перинаталдық орталық, емханалар мен жедел жәрдем станциялары жобаланған және құрылыс жүріп жатыр  .

COVID‑19 пандемиясы кезеңінде өңірде 930 инфекциялық, 300 карантиндік, және 92 реанимациялық төсек-орын ұйымдастырылған; 49 000 медициналық қызметкерге 10.8 млрд теңге үстемақы төленді  .

Азаматтық әлеуметті қолдау

Соңғы 2 жылда атаулы әлеуметтік көмекті алушылар санын 198 мыңнан 92.4 мыңға дейін төмендетілген – халықтың әл-ауқаты артқанын көрсетеді  .

Құқықтық негізде тарифтер мен несие беру механизмі жаңартылып, ауыл тұрғындарына арналған агробизнес-жобалар қолдауды қамтамасыз етеді (5700-ден астам сол жобалардан қамтылған)  .

Туризм, мәдениет және өнеркәсіп

Инвест жобалар мен туристік саланың серпіні

Туризм саласында 2024 жылы 63 млрд теңгеге 27 жоба, 2025 жылы 34.4 млрд теңгеге 10 нысан инвестицияланған. Туристер саны 2023–2024 жылдары 74,9 мыңнан 123,1 мыңға дейін өскен, ал тарихи нысандарға күнделікті келушілер 868 000 адамға жетті  .

«Қолөнер қалашығы», ипподром, емдік-сауықтыру мекемелері құрылыстары белсенді жүріп жатыр  .

Жасыл белдеу және экология

Түркістан қаласы айналасында 7700 га «Жасыл белдеу» қалыптастырылып, іс жүзінде 3.8 млн көшет егіліп, 770 миллион га-ға тартады. Оған ғылыми тәжірибені тарта отырып, климатқа бейім өсімдіктер отырғызылды .

Кәсіпкерлік, еңбек және экономикалық даму

Индустрия мен жұмыс орындары

2023 жылы 972 млрд теңгеге инвестиция тартылды, оның ішінде жеке секторға – 705,1 млрд, мемлекеттік – 266,9 млрд. Бұл республика бойынша ең жоғары көрсеткіштердің бірі  .

Өңдеу өнеркәсібінің өнім көлемі – 1,078 трлн теңге, мұның ішінде жиһаз өндірісі 164,5%, машина жасау – 110,8%, тау-кен – 105,8%, азық-түлік – 103% өскен  .

Назарлығы: 9 индустриялық аймақ, 44 жоба, 2500 жұмыс орны, 2026 жылға дейін екі жаңа аймаққа 20 жоба қосылмақ  .

Ауылдық округтерде 3.3 мың қосалқы шаруашылық, 3725 жаңа жұмыс орнын құру жоспарланған, субсидияланған несие схемалары іске асуда  .

Кәсіпкерлік қызмет

Кәсіпкерлік субъектілер саны 213 мыңға жетті, 28 мың жаңа бизнес қосылды. Өнім өндіру көлемі 1 трлн теңгеден астам. Несиелендіру көлемі 40 млрд теңгеден асты  .

Жұмыспен қамту және жастар әлеуеті

Жастар мен колледж түлектеріне арналған бағдарламалар бойынша жұмыспен қамту деңгейі 60%-ды құрайды  .

Арнайы орталық ашылып, Ұлыбритания мен Оңтүстік Кореяда жұмыс істеуге ҚОР ынтымақтастығы басталды  .

Мәдениет және спорт саласы

Спорт инфрақұрылымы және жетістіктер

Облыс бойынша 4529 спорт нысаны, халықтың 32.1% тұрақты түрде спортпен шұғылданады. 13 жаңа спорттық жоба жоспарланған, оның ішінде Olympic Center, Түркістан Арена, мұз айдыны, теннис орталығы және ат спорт кешені енгізілуде  .

Түркістандық спортшылар 58 олимпиадалық және 27 олимпиадалық емес спорт түрінде жалпы 425 алтын, 234 күміс, 278 қола медальге ие болды. Токиодағы олимпиадада Түркістаннан бір спортшы – қола жүлдегер атанды; Белградта әлем чемпионатының алтын медаль иеленді.

Болашақ бағыттар: тұрақты даму және әлеуметтік инклюзия

Ауылдық инфрақұрылымды дамыту, жастарды еңбекке интеграциялау, білім сапасын арттыру бағыттары нақты бағдарланған.

Ақылды цифрлық жүйелер, білім беру жаңашылдықтары, туристік инвестициялар мен тұрғын үй құрылыстары — өңірдің тұрақты келешегін қамтамасыз етеді.

Келешекке бағдарланған экологиялық жобалар, Green Belt, жаңартылатын энергия көздері мен су ресурстарының цифрлық бақылауы еліміздің «жасыл» дамуының үлгісіне айналдыруды көздейді.

Түркістан облысы әлеуметтік дамуда:

Инфрақұрылым – электр, су, газ және энергия көздері үнемі жаңартылып;

Білім – мектептер, цифрлық технологиялар, IT‑трендтер кеңінен енгізіліп;

Денсаулық – жаңа ауруханалар мен медицналық нысандар пайдалануға беріледі;

Туризм – келушілер саны арта түсіп, инвестиция тартылуда;

Жұмыспен қамту – өзекті жобалар мен кәсіпкерлік қолдау арқасында халықтың әл-ауқаты көтеріледі;

Мәдениет пен спорт – халықаралық деңгейді көрсеткен спортшылар мен нысандар дамып келеді.

Облыстың әлеуметтік дамуы кешенді түрде жүзеге асуда. Мемлекеттік қолдау мен жеке сектор серіктестігі арқасында Түркістан Қазақстандағы әлеуметтік инклюзия мен халық әл-ауқатын арттыру бойынша дамушы өңірге айналуда.