Түркістан облысының инновациялар саласындағы дамуы

Индустриалдық-инновациялық жобалар мен инвестициялар

Индустриялық аймақтар: жаңа жұмыс орындары мен өндіріс

Облыста 2025–2028 жылдары жүзеге асырылатын 2,3 трлн теңгеден астам инвестициялық жобасы бар, нәтижесінде 19 783 жаңа жұмыс орны ашылады. 2025 жылы 322 млрд теңгеге 57 жоба іске қосылып, 6 908 жұмыс орны құрылуы жоспарланды  .

Қазіргі таңда облыста 14 индустриалдық аймақ жұмыс істейді, оның ішінде 744 га көлемінде және “Жетісай”, “Отырар”, “Арыс”, “Қарамұрт”, «Шардара‑2» аймақтары бар. 84 жобаның жалпы құны – 129 млрд теңге  .

Сондай-ақ, жаңа Шағын өнеркәсіптік парк 308 млрд теңгеге салынуда, 6 040 жұмыс орны ашылады; 11 ғимарат пайдалануға берілген, қалған 29-ының құрылыс жұмыстары 90 % аяқталды.

Кең салалардағы жоба үлгілері

Ордабасы ауданындағы «Bokei» қыш зауытында тәулігіне 100 000 кірпіш өндіріледі. Жобаның құны – 3,2 млрд теңге, 60 адам жұмыспен қамтылған  .

Сауран ауданында қатты тұрмыстық қалдықтарды қайта өңду кешені іске қосылды  .

Түлкібас ауданында Beibars‑Bottlers сусын өндіретін зауыт және Төлеби ауданының логистикалық Monotrans орталығы іске асырылуда – тиісінше 96 және 190 жұмыс орны жоспарланған  .

Turkistan АЭА-да полимерлі құбырлар мен пластик бұйымдар шығаратын зауыт құрылуда: 80 жұмыс орны. KAZPLAST тігін фабрикасы – тағы 150 адамды жұмыспен қамтиды  .

Созақта күкірт қышқылын өндіретін фабриканың екі кезеңі жүзеге асырылып жатыр; жүгері өңдеу зауыттарында 500 адамды жұмыспен қамту көзделген  .

Жаңа тұрғын үй кешендері — Түркістан қаласында 2 350 пәтер және 52 тұрғын үйдің құрылысы жүріп жатыр; оның ішінде 660 аренда пәтерлік 11 үй 2025 жылы беріледі.

Ауыл шаруашылығы бағытындағы технологиялық жаңашылдықтар

Ауыл шаруашылығына инвестициялар: «Түркістан агро» жобасы арқылы жаңбырлатып суару технологиялары енгізіліп, өнімділік 2–4 есеге артуда. Бидай өнімділігі гектарына 15–20 ц‑ден 40–45 ц‑ге дейін жетеді, жүгері – 48,5‑тен 115‑130 ц‑ге дейін артады деп есептелуде  .

Су үнемдеу және «ақылды ферма» жобалары күрделі климат пен топырақ жағдайын есепке ала отырып, топырақ ылғалдылығын автоматты басқару арқылы суды 50 % үнемдеуге мүмкіндік береді.

Білім беру мен цифрлық технологиялар

Білім беру инновациялары

Түркістан облысының білім ұйымдарында «Е-асхана», «Е-Кітапхана», «BilimLand», Face ID, сондай-ақ MATATALAB, Codrone, IoT‑board және виртуалдық логикалық ойындар қолданылып жүр. Бұл жобалар балаларды оқуға ынталандырады және оқу‑әдістемелік үдерісті оңтайландырады  .

520 000 жуық оқушы білім алады. Ұстаздар шетелдік және отандық жоғарғы оқу орындарында тәжірибе алып, білім саласының сапасы жақсартылуда.

Халықаралық ынтымақтастық және стартап-экожүйе

Khan Tengri Innovation Hub

Growth Vision Pro компаниясы мен ҚР Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі қолдауымен ашылған Khan Tengri Innovation Hub Қытай нарығына шығуды көздейтін стартаптар үшін трансшекаралық платформа болып табылады  .

Хаб стартаптарды Қытай инвесторларымен, технологиялық трансфермен, венчурлік бағдарламалармен байланыстырады, сондай-ақ Орталық Азия аймағындағы ИТ-компанияларға ғаламдық нарыққа шығуға көмектеседі  .

Стратегиялық салалардағы жобалар

Аграрлық және су ресурстарын басқару

Су ресурсын оңтайландыру мақсатында Мақтаарал мен Жетісай аудандарында цифрлы суару жүйелері енгізілуде, су ресурсын 50 % үнемдеуге болады  .

Дрондарды, AI-талдау жүйесін егіс алқаптарын басқаруда пайдалану кеңейтілуде — өсімдіктің күйін мониторингтеу, инфекция мен құрғақшылық белгілерін ертерек анықтау арқылы шығынды азайтады.

Мемлекеттік қолдау және институционалдық базалар

Түркістан облысының әкімдігі инвесторларды қолдауды жеңілдетуге, жер беру, инфрақұрылым тарту және кедергілерді жоюға басымдық береді. Мақсат — өндіріс орындары мен зауыттар ашуды жеделдету  .

Индустриалдық-инновациялық даму бағдарламасы аясында 8 жоба іске қосылып, 403 адам тұрақты жұмыспен қамтылды; жалпы табыс 172 млн теңгеден асты.

Болашақ көзқарас және даму трендтері

Инновациялық тұрақты даму

Облыстың аграрлық индустриалды әлеуетін жаңғырту — суару жүйелері, агротехникалық ферма, егінді цифрмен қадағалау арқылы экожүйені тұрақты дамыту.

Индустриялық аймақтар арқылы өңір экономикасын әртараптандыру, қосымша өнеркәсіптік өндіріс жолдарын дамыту.

Білім және кадр әлеуеті

Жоғары технологияларды білім беру жүйесіне енгізу — BilimLand, робототехника, виртуалдық құралдар — кадрлық резервтің сапасын арттыруға мүмкіндік береді.

Khan Tengri Innovation Hub платформасы арқылы халықаралық деңгейде стартаптар мен ИТ-компанияларды ілгерілетуге бағытталған.

Әлеуметтік-экономикалық даму

Инвестициялық жобалар арқасында жаңа жұмыс орындары құрылып, халықтың әлеуметтік жағдайы жақсарады.

Өңірдегі іс-шаралар мен инфрақұрылым дамуы экономикалық туризм, қолөнер, мәдени инфрақұрылым жобаларын жүзеге асыруға жол ашады. Daismedia-ның мәліметінше, 2025‑те туристік жобаларға 26,3 млрд теңгеге 27 жоба іске қосылады, нәтижесінде 1 130 жұмыс орны ашылады.

Түркістан облысы инновациялық даму, индустрияландыру және цифрландыру бағытында маңызды кезеңдерді бастан өткеруде.

Су үнемдеу технологиялары мен агродрондар нәтижесінде ауыл шаруашылығы жаңа деңгейге жетуде.

Индустриалдық аймақтар, жаңа зауыттар мен кәсіпорындар экономиканы әртараптандырып, жұмыс күшін атқарылу әлеуетін арттыруда.

Білім беру саласында цифрлық технологияларды енгізу — келешек кадрларды даярлауда маңызды рөл атқарады.

Халықаралық платформалар арқылы стартаптар мен инновациялық идеяларды ғаламдық нарыққа шығару мүмкіндіктері ашылуда.

Осы аталған бағыттар біріге жүзеге асқан кезде Түркістан облысы ХХІ ғасыр экономикасына толықтай бейімделген, тұрақты әрі инклюзивті даму өңіріне айналады.