Ортақ әліпби: Түркі әлемінің тағдыры шешіле ме?
Қазақстанда латын әліпбиіне көшу туралы мәселе бұрыннан көтеріліп келеді
Бүгін Бішкек қаласында өткен Түркі мемлекеттері ұйымының саммитінде Түркия президенті Режеп Тайып Ердоған ортақ түркі әліпбиінің маңыздылығын ерекше атап өтті,- деп хабарлайды newsroom.kz
Түркі әлемінің болашағы үшін бірлескен қадам жасау қажеттігін айтқан Ердоған, бұл бастаманың тек тілдік емес, тарихи әрі мәдени тұрғыдан да маңызды екенін жеткізді.
Президент Ердоғанның айтуынша, ортақ әліпби түркі халықтарын біріктіруге бағытталған үлкен бастама болмақ. «Барлық қиындықтарды еңсеріп, өзара түсіністікті нығайта отырып, біз түркі әлемінің тарихи дәнін бірге сеуіп, тамырын тереңдете аламыз деп сенемін», – деп атап өтті ол.
Ортақ әліпбидің негізі қаланады.
Осы мақсатта Түркі мемлекеттері ұйымының жанынан құрылған Ақсақалдар кеңесі 34 әріптен тұратын ортақ түркі әліпбиін әзірлеген. Ердоғанның айтуынша, бұл әліпби түркітілдес мемлекеттердің бірлігіне ықпал етіп, білім, ғылым және мәдениет салаларында ынтымақтастықты нығайтуға көмектеседі. «Бізге ортақ әліпбиге көшу қажет, егер шынайы ынтымақтас болуды қаласақ», — деді Ердоған. Ол Түркия, Әзірбайжан және Солтүстік Кипрдің жаңа әліпбиге көшуге дайын екенін, енді Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан және Түрікменстан елдерінен нақты шешім күтетінін мәлімдеді.
Әліпбидің өзгерісі — бірлікке жаңа мүмкіндіктер.
Ортақ түркі әліпбиіне көшу тек тілдік ұқсастықты ғана емес, мәдени, экономикалық және саяси байланыстарды да күшейтуге мүмкіндік береді. Түркі халықтары бір-біріне жақын болғанымен, түрлі әліпбиді қолдануы арадағы байланысты қиындатады. Сондықтан ортақ әліпбидің қабылдануы түркі елдері арасында ақпарат алмасуды, білім және мәдениет салаларындағы интеграцияны жеңілдетіп, болашақта ортақ құндылықтар негізінде біртұтас қоғам құруға септігін тигізуі мүмкін.
Қазақстанның ұстанымы қандай?
Қазақстанда латын әліпбиіне көшу туралы мәселе бұрыннан көтеріліп келеді. Латын графикасы негізіндегі қазақ әліпбиінің жобалары бірнеше рет қаралып, елдің латынға көшу жоспары бірнеше рет түзетілді. Егер Қазақстан ортақ түркі әліпбиін қабылдауға келіссе, бұл елдің халықаралық аренадағы беделін арттырып, түркі тілдес мемлекеттермен ынтымақтастықты нығайтуға жаңа серпін береді.
Түркі әлемінің бірігуі: болашақтың жолы
Ердоғанның бұл ұсынысы түркі елдері арасындағы ынтымақтастықтың жаңа кезеңін бастайтын бастама ретінде қабылдануда. Ортақ әліпби түркі әлемінің біртұтастығын нығайтып, жаһандық аренада түркі мемлекеттерінің саяси, экономикалық және мәдени ықпалын арттыруға мүмкіндік беретін маңызды қадам.
Түркі мемлекеттерінің ортақ әліпбиге көшуі тек символдық қадам емес, ол халықтардың рухани және мәдени тұтастығын айқындайтын, тарихи ортақ құндылықтарын жаңғыртатын маңызды оқиға болмақ.