«Титаник» кемесін зерттеуге жаңа экспедиция шығыпты
Жұма күні (12 шілде) алты тонналық роботтардың көмегімен апат орнын картаға түсіріп, каталог жасау жобасын бастады. Бәрі ойдағыдай болса, экспедиция 20 күнде аяқталады деп күтілуде. Ғалымдар мен тарихшылардан, фотосурет мамандарынан құралған зерттеу тобының Титаник апат болған ауданға аттанғаны туралы BBC News арнайы мақала жариялады,-деп хабарлайды newsroom.kz порталы Aikyn.kz сайтына сілтеме жасап.
Экспедиция АҚШ-тың Род-Айленд штатындағы Провиденс қаласынан жұма күні Титаник кемесі 1912 жылы апатқа ұшыраған Атлант мұхитындағы ауданға шығып кетті. Зерттеу тобы әйгілі лайнердің батып кеткені туралы жаңа мәліметтерді табу үшін оның әрбір бұрышын сканерлеуге заманауи технологияны пайдаланады.
Жаңа экспедиция 1912 жылы Титаникпен бірге суға кеткен 1 496 жолаушы мен экипаж мүшелерін және 2023 жылғы маусымдағы OceanGate трагедиясында қайтыс болған 5 адамды еске алу шарасын өткізеді. Экспедицияны эксклюзивті құтқару құқығы бар және апат орнынан 5 500-дей затты қалпына келтірген америкалық компания ұйымдастырды. Миллиондаған жоғары тұнықтығы бар фотосуреттер түсіріп, Титаниктің мұхит түбінде шашылған бөлшектерінің 3D үлгісін жасау үшін екі роботтық көлік мұхит түбіне түседі.
Өздерінің мақсаттарын экспедиция жетекшісі Дэвид Галло: «Біз қираған кеме бөлшектерін бұрын-соңды болмаған анық және дәлдікпен көргіміз келеді», – деп түсіндірген.
Әлемде 1912 жылдың 15 сәуіріне қараған түні «Титаниктің» батып кеткенін және оның Канаданың шығысында айсбергпен қалай соғылғанын білмейтін адам аз. Бұл оқиға туралы сансыз кітаптар жазылды, көптеген көркем және деректі фильмдер түсірілді. Бірақ апат орны 1985 жылы ашылғаннан бері бірнеше рет зерттелсе де, оның әлі де нақты картасы жоқ. Қираған кеменің тұмсығы мен артқы жағы біршама жақсы зерттелгенімен, оның айналасындағы теңіз түбі тек үстірт зерттелген.
Алты тонналық қашықтан басқарылатын екі робот (ROV) бұл кемшіліктің орнын толтырады. Біреуі ультра жоғары тұнықтығы бар оптикалық камералар жиынтығымен және арнайы жарықтандыру жүйесімен жабдықталған; екіншісінде лидар (лазерлік) сканері бар сенсорлық құрылғы. Олар теңіз түбінің ұзындығы 1,3 шақырым, ені 0,97 шақырым болатын бөлігін мұқият зерттейтін болады. Бейнелеу бағдарламасына жауапты Эван Ковач оның камера жүйелері көлемі 1 миллиметрлік ұсақ бөлшектерді анық түсіре алады дейді.
Бұл экспедиция RMS Titanic Inc-тің Титаник қираған жерге тоғызыншы сапары болмақ. Компания соңғы жылдары апатқа ұшыраған түні апат сигналдарын таратқан Marconi радио жабдығын тауып, теңіз түбінен көтеруге деген ниеті үшін үлкен дауға қалғаны белгілі. Осы жолғы экспедицияда мұндай жоспар жоқ, бірақ егер радио жабдық табылып жатса, онда бұл тарихи жәдігерді құлап жатқан кемеден алып шығуды білдіреді. Көптеген адамдар үшін Титаник 1912 жылы түнде қайтыс болған 1 496 адамның қабірі болып саналады және оған қол тигізбеу керек, әсіресе оның интерьеріне.
«Біз мұны түсінеміз. Біз Титаник туралы мүмкіндігінше көбірек білу үшін теңіз түбін зерттейміз. Және кемеге археологиялық ескерткіш ретінде аса құрметпен қараймыз. Бірақ кемені ұмыту, оның жолаушылары мен экипажының тарихта жоғалып кетуіне жол беру ең үлкен трагедия болар еді», – дейді компания зерттеушісі Джеймс Пенка.
АҚШ пен Ұлыбритания үкіметтері Титаниктің батқан жерін апатты еске алу орны ретінде қарауға келіскен. Бұл кемені жүздеген адамның жерленген жері деп, оны сақтау және оған құрметпен қарау керектігін білдіреді. Сондықтан кемені, ондағы заттарды көтеруге болмайды. Қаза тапқандардың ұрпақтары да осыны қолдайды.