Ахмет Яссауи университетінде зайырлы қоғамдағы діннің рөлі туралы конференция өтті

Бұл туралы newsroom.kz порталы Түркістан облысы дін істер басқармасына сілтеме жасап хабарлайды.

Ахмет Яссауи университетінде «Адам құқықтарының жалпыға бірдей Декларациясының» қабылданғанына 75 жыл және 2024 жылы Қазақстанның «Бала құқықтары туралы Конвенциясын» қабылдауына 30 жыл толуына орай «Зайырлы мемлекеттегі – адам құқықтары мәселелері» атты конференция өтті. Аталған іс-шара Экономика, басқару және құқық факультеті, Құқықтану кафедрасының ұйымдастыруымен жүзеге асты.

Жиынға Құқықтану кафедрасының оқытушы-профессор құрамы, белсенді студенттер, профессор Досай Кенжетай, ҚМДБ өкілдері, имамдары және іс-шараға қолдау білдірген Түркістан облыстық департамент мен басқарма өкілдері де қатысты.

Конференцияның негізгі мақсаты – зайырлы мемлекеттегі адам құқықтары мәселелері бойынша тәжірибе мен білім алмасу.

Жиында алғашқы сөз тізгінін алған «Дін мәселелерін зерттеу орталығы» директоры, Ахмет Яссауи университетінің түлегі Медет Халықов конференцияның маңызына кеңінен тоқталды. Өзі басшылық жасайтын орталықтың негізгі қызметімен таныстырды.

Дін мәселелерін зерттеу орталығының бағыттары: Интернеттегі әлеуметтік желілерде діни ақпарат тарату, тіркелу мәселелері бойынша құзырлы органдармен бірлесе мониторинг жұмыстарын жүргізу; Ақпараттық түсіндірме жұмыстарының жүргізілу тәртібі; деструктивті діни ағымның жетегінде кеткен азаматтарға теологиялық және психологиялық кеңес беру, оларды діни оңалту сынды өзге де бағыттары бойынша ақпарат берді. Зайырлы мемлекетте адам құқығының, таңдау құқықтарын дін мәселесін теріс пиғылда қолданушылардан сақ болуға шақырды.

Сонымен қатар, конференцияда Түркістан облысының Бас имамы Ержан Төлепов, Теология факультетінің деканы Досай Кенжетай арнайы баяндамаларын оқыды.

Аталған жиын Қазақстан Республикасының зайырлы мемлекет ретінде орнығуы жағдайындағы адам құқығы мәселелеріне арналды. Конференцияда: Зайырлы мемлекеттегі – адам құқықтарына қатысты ғылыми тұжырымдар; Қазақстан Республикасының зайырлы мемлекет жағдайындағы адам құқықтары мәселелері; Зайырлы мемлекеттегі әркімнің ар-ождан бостандығы құқығын жүзеге асыру мәселелері; Діни қызмет саласын мемлекеттік реттеудегі адам құқығы қорғау бағыттары қарастырылды.

Айта кетейік, бүгінгі күннің өзекті мәселелерінің бірі - деструктивті идеологиялардың таралуы. Деструктивті діни ағымдар азаматтарымыздың құқықтарын бұзатын, оларға психологиялық әдіс-тәсілдерді қолдана отырып, зиянын тигізетін ағымдар. Олардың ортақ сипаты – діни ілімінің ақиқаттылық деңгейінен емес, оған мүше адамдардың қоршаған әлеуметтік ортадан оқшаулануы мен жетекшілік еткен азаматтарға көзсіз бағынуы. Мұндай ұйымдар тұлғаның рухани, психикалық және физикалык жағдайына қауіпті. Көбіне олар мемлекеттік стандарттар мен нормаларға, дәстүрлі дінге қарсы, мойындамайды. Сонысымен де қоғам үшін қауіпті және деструктивгі ағымдарда жасырын психологиялық зорлық қолданылады.

Діни экстремизм ислам құндылықтарын сақтау жолында үндеу тастаған өздерінің пікірлестерін діни принциптерді бұзушылар деген айыптаулармен кінәлайды. Діни-саяси экстремизм болса, әртүрлі діни пікірлерге негізделгеніне қарамай, олардың іс-әрекеттері Қылмыстық істер кодексінің баптарына сәйкес келеді. Яғни, діни-саяси экстремизм - діттеген саяси мақсаттарына қол жеткізу үшін, дінді қалқан ете отырып әрекет етуші, дінге ешқандай қатысы жоқ іс-қимыл. Басқаша атағанда - терроризм (лаңкестік). Мұндай әрекеттер көбіне мемлекеттің құрамын күшпен өзгертуге немесе үкіметті басып алуға бағытталады. Қауіпті жағдайға айналған осындай әрекеттерді іске асыру, көбіне қарулы топтар құрып, өзара өшіктіру әдістерін қолдану арқылы дін және ұлттық қайшылықтарды қоздырумен, сондай-ақ адам құқын жаппай бұзумен қатар жүреді.
Мұндай шектен шыққан экстремизм әртүрлі мемлекеттің ұлттық қауіпсіздігіне нұқсан келтіріп қана қоймай, дінаралық жағдайдың ушығуына да себепкер болуда. Экстремистер қай діннің атынан белсенділік танытса, бәрінен де көп зиян шегетін сол дін. Саяси экстремизм тек саяси мүддені ғана көздейді. Олар адамдардың дінге деген құрметі мен сенімін өз мақсаттарына кеңінен пайдалана отырып, дін үшін әрекет етіп жүргендей көрінуге тырысады.
Діни-саяси экстремизм әдетте ешқандай ымыраны мойындамай, ортақ келісімнен бас тартады, ешкімді жақтырмайды, тіпті оларды қолдап жүрген дін өкілдерінің пікірі болса да ешқандай саяси пікірлермен санаспайды. Діни экстремизм үшін «Харам мен халал» (арам мен адал), «өзіңе қалағаныңды басқаға да қала» деген қағидалар болмайды. 

Қазіргі уақытта елімізде діни ахуал тұрақты. Дін мәселесін зерттеумен айналысатын  мамандардан құрылған ақпараттық-түсіндіру топтарының жұмысы да өз нәтижесін беріп, жат ағымдардың  жолына тосқауыл бола алды деуге болады. Жат діни ағымдардың қызметінен зардап шегушілермен адрестік жұмыстар, оларды қалыпты ортаға қайта оңалту жұмыстары да жүргізіліп келеді.  Діндер тарихына үңілетін болсақ сан жылдар бойы дін атын жамылған талай жымысқы жат ағымдар пайда болып, кейін қайтадан жойылып кетіп отырған. Деструктивті діни ағымдардың бірі құрыса  оның орынына жаңасы пайда бола қалып, ғаламтор арқылы жылдам таралуы да  таң қалатын үрдіс емес. Сондықтан  да біз өз мүмкіндігіміз бен қабілетімізді, ықпалымызды пайдаланып, өскелең ұрпақты жат ағымдардың идеологиясынан сақтап қалуымыз керек. Ол үшін мемлекет болып, қоғам болып жұмыла күресуіміз тиіс. Жастардың бойына патриоттық сезім,  қоғамдағы зайырлылық қағидаттарының нығаюуына,  дәстүрлі  құндылықтарымыздың берік сақталуын баса көңіл аударуымыз маңызды.