Көрші Өзбекстандағы туризи статистикасында не дұрыс емес?

10 келушінің 9-ы Өзбекстанға демалу және туристік сұлулықтармен танысу үшін емес, туыстарын көру үшін келеді, тіпті жаяу келеді, деп newsroom.kz хабарлайды energyprom.kz дереккөздеріне сүйене отырып.

Дәстүрлі түрде көрші Өзбекстан Орталық Азиядағы ең «туристік» ел болып саналады. Расында да, тарихқа бай ел, Самарқанд, Бұхара және т. б. сияқты ерекше мәдени көрікті орталықтар дүние жүзіне танымал. Өзбекстандағы туризм саласы бұрыннан үлкен үміт күттірген, қазір де сондай. Бірақ бұл қағаз жүзінде ғана екен, ал іс жүзінде жағдай басқаша болып шықты.

Өзбекстан Республикасы Мемлекеттік статистика комитетінің ресми мәліметтері бойынша 2022 жылдың қаңтар–желтоқсан айларында Өзбекстанға туристік мақсатта 5,2 млн шетел азаматы барған, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 3,4 млн адамға немесе 2,8 есе көп. Статистикада жағдай керемет.

Әрі қарай — тереңірек, әзірге ескерту түрінде. Қазақстаннан бірден 1,6 млн барушы (туристер емес, барушылар деп атаймыз, себебін кейін түсіндіреміз) — бұл барлық барушылардың 30%-ға жуығы. Барушылардың тағы 1,5 млн-ы Тәжікстаннан, 1,4 млн Қырғызстаннан барған. Осы үш елден барғандар 4,4 млн, яғни Өзбекстанға барғандардың 84%-ын құрайды. Барғандардың тағы 11%-ы Ресей азаматтары екенін ескерсек, басқа елдерден барғандардың барлығы, соның ішінде мысалы ТМД және Орталық Азиядағы көрші Әзірбайжанды да қосқанда жалпы көрсеткіштің 5%-ын ғана құрайды. Орталық Азияның шын мәнінде туристік орталық болуы былайша айтқанда күмәнді.

Жалпы Өзбекстандағы туризм статистикасында шикіліктер көп екенін айта кету керек. Бір жерде жинақталған, толық талдауға және салыстыруға болатын жиынтық егжей-тегжейлі деректер берілмейді. Тек «туристердің» жалпы саны туралы деректер, мазмұны мен деректер жинау принципі шашыраңқы пресс-релиздер, деректері мәтін күйінде және тексеру мен талдау қиын тоқсан сайынғы есептер, осы тоқсандық есептер сияқты құрастырылған кей кезеңдерге арналған статистикалық жинақтар ғана. Кем дегенде, бұл ретте қазақстандық статистика көш ілгері: ҚР Ұлттық статистикалық бюросы толыққанды excel-жинақтар түріндегі барлық дерлік қажетті деректер ашық, талдауға болады.