Саясаттанушы ауыл әкімдерінің сайлауы туралы пікір айтты
Саясаттанушы ауыл әкімдерінің сайлауы туралы пікір айтты
Саясаттанушы Эдуард Полетаев Қазақстанда алғаш рет тікелей дауыс беру арқылы өткізілген ауыл әкімдерінің сайлауына қатысты пікір білдірді. Сарапшы «Nur Otan» партиясының ауыл әкімдерінің сайлауындағы жеңіске жетуінің басты жеті себебін атады.
– Ауыл электораты үшін бұл күресте билеуші партия қайтадан бірінші болды. Cайлау өткен елді мекендердің 86%-ында сайлаушылардың көпшілігі нұротандықтарға басымдық берді. Осылайша Nur Otan партиясы соңғы парламенттік сайлаудағы жеңісін нығайтып, жалпыұлттық саяси күш мәртебесін растады. Бұл нәтиже 7 негізгі фактормен алдын-ала анықталған, – деді Полетаев.
Сарапшының пікірінше, Nur Otan партиясының сайлауда жеңіске жетуіне алдымен кандидаттардың лайықты құрамы әсер етті. Айта кетейік, партияның кандидаттық құрамының негізін шаруашылық иелері құраған болатын. Тәжірибелі кадрларға қойылған бұл мөлшерлеме прагматикалық, өйткені ол бірден бірнеше мәселені шешуге мүмкіндік берді. – Билеуші партия өзін-өзі ұсыну ресурсын пайдаланды – әкім болуға кандидаттардың бір бөлігі сайлау алдындағы жарысқа өзін-өзі ұсыну арқылы шықты, бірақ іс жүзінде олар Nur Otan-ның мүшелері болып табылады. Нәтижесінде 65 өзін-өзі ұсынған нұротандық немесе жаңадан сайланған әкімдердің жалпы санының 8,9%-ы сайлауда жеңімпаз атанды, – деді ол.
Бұған қоса, ұйымдастырушылық және ресурстық мүмкіндіктер де партияға сайлауда жеңіс сыйлады. Сарапшының сөзінше, партиялар үшін сайлау науқанының нәтижесі ең алдымен ұйымдастырушылық, кадрлық, қаржылық, техникалық, ақпараттық мүмкіндіктерге байланысты.
«Nur Otan» мен «Ауылдан» басқа партиялардың көпшілігі 100 кандидатты да ұсына алмағаны заңды, сондықтан көптеген облыстарда оларда кандидаттардың ең аз саны болды, ал жекелеген өңірлерде мүлдем болмады (мысалы, Қостанай облысында Халық партиясынан кандидаттар болған жоқ). Өз кезегінде «Nur Otan» өзінің ресурстық және инфрақұрылымдық мүмкіндіктерінің арқасында 586 кандидатты ұсына отырып, сайлау округтерінің 80%-дан астамын қамтыды. Бұл ретте оларға қажетті әдістемелік көмек көрсетілді», – деп қосты саясаттанушы.
Үгіт жұмыстарының ұтымдылығы мен саяси көшбасшылық өзге партиялардан озық шығуға себеп болған маңызды фактордың бірі, деп есептейді Эдуард Полетаев.
Айта кетейік, Nur Otan партиясы үгіт-насихат науқаны кезінде соңғы парламенттік сайлауда тиімділігін дәлелдеген алгоритмдер мен құралдарды қолданды. Науқан кезінде 1,2 миллион адамды қамтыған 45 мыңнан астам іс-шара өтті. Коронавирустық шектеулерге байланысты партияның кандидаттары үгіт іс-шараларының бір бөлігін онлайн форматқа көшірген болатын. Ең бастысы партия ауылдық электоратта неғұрлым жауапты үгіт-насихаттың дәстүрлі әдістеріне баса назар аударып, «Есіктен есікке» акциясына басымдық берді.
Сарапшы сонымен бірге билеуші партия жеңісінің маңызды құрамдас бөлігі оның төрағасы Н. Назарбаевтың беделімен байланысты деген пікірде.
«Бұл фактор сайлаушылардың, әсіресе ауылдардағы әлеуметтік топтардың басым бөлігінің таңдауына көп әсер етті» деді ол.
Айта кетейік, халықтың сеніміне ие болу үшін саяси партиялардың сайлаушылармен кері байланыс орната білуі өте маңызды фактор болып саналады. Бұл ретте партия Парламент Мәжілісі мен мәслихаттардың соңғы сайлауы барысында барлық өңірлерді мұқият зерттеп, халықпен белсенді түрде кездесіп, жергілікті жерлердегі проблемаларын нақты білетінін айта кету керек.
Бұған қоса, жұртшылықтың тұрақтылықты қалауы мақсаты айқын, нақты істер партиясының жеңіске жетуінің басты факторы болды, – деп есептейді саясаттанушы. Себебі, билеуші партияның әр үміткерінің сайлауалды бағдарламасы болды. Ол бір жағынан, елді мекеннің өзекті мәселелерін нақты түсінуге, екінші жағынан, партияның сайлау бағдарламалары мен оларды жүзеге асырудың жол карталарына негізделген жүйелі негізде жасалды. Еске сала кетейік, соңғы парламенттік сайлау науқаны кезінде партия әрбір облысқа, қалаға, ауданға (барлығы – 216) арналған өңірлік сайлауалды бағдарламаларын әзірлеген болатын. Соңғы жарты жыл ішінде партия өзінің аймақтық деңгейдегі сайлауалды уәделерінің 5% -ын жүзеге асырды.
– Ауыл әкімдерін сайлау соңғы парламенттік науқанның нәтижелерін бекітті. Сонымен бірге, Nur Otan партиясының басым саяси күш, партиялық-саяси жүйенің өзегі ретіндегі рөлі расталды. Бұл ретте оның жеңісі ішкі жаңартудың нәтижелілігінің көрінісі болып табылады, – деді Эдуард Полетаев.